ႏိုင္ငံ့အနာဂါတ္ (သို႔) အလုပ္သမားေန႔အတြက္ အေျဖမရွိေသးေသာ ပုစာၦတစ္ခု

ဒီလိုစာမ်ိဳး ျပည္ေတာ္ျပန္ခရီးက ျပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ေရးခဲ့ဖူးတယ္ဗ်။

စျပီးေတာ့ သတိထားမိတာကေတာ့ ရန္ကုန္မွာဆိုင္ခြဲေတြ အမ်ားၾကီးဖြင့္ျပီး အၾကီးအက်ယ္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားရိုးရာ စားေသာက္ဆိုင္ၾကီး တစ္ဆိုင္ရဲ႕ ဆိုင္ခြဲတစ္ခုမွာ ထိုင္စားေနရင္းနဲ႔ပါ။ စားေသာက္ဆိုင္မွာ လုပ္ေနၾကတဲ့ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ၈၀ ကေန ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က အသက္ ၁၅ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြနဲ႔ လုပ္ကိုင္ လည္ပတ္ေနတာပါ။ ျမန္မာစကား လည္လည္ဝယ္ဝယ္ မေျပာတတ္တဲ့ ကေလးေတြက ခံုသုတ္၊ ပုဂံသိမ္းကေန စျပီးေတာ့ လည္လည္ဝယ္ဝယ္ ျဖစ္လာၾကတဲ့ ကေလးေတြက ေငြသိမ္း စာပြဲထိုး လုပ္ၾကရတာပါ။ ဆိုင္တစ္ဆိုင္ကို အေယာက္ေလးငါးဆယ္ေတာ့ ရွိမယ္မွန္းမိပါတယ္။ ဆိုင္ခြဲေတြ အမ်ားၾကီးဖြင့္ထားေတာ့ ကေလးေပါင္းက သူ႔အလုပ္မွာတင္ မနည္းဘူးဆိုရမွာပါ။

အဲဒါနဲ႔ ဆက္စပ္ျပီးေတာ့ စဥ္းစားမိတာက လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတြပါ။ ရန္ကုန္တို႔၊ ပဲခူးတို႔၊ မႏၱေလးတို႔ကစလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျမိဳ႕ၾကီးေတြမွာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ဆိုတာက တစ္ရပ္ကြတ္ တစ္ရပ္ကြတ္ကို ေလးငါးဆိုင္ေလာက္ ရွိၾကတာပါ။

ေက်းရြာေတြမွာလဲ မနည္းပါဘူး။ ျပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုတာ ထြန္းကားခဲ့တာ အေတာ္ၾကာျပိလို ႔ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုဆိုင္ေတြမွာ မိသားစု လုပ္ငန္းပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ ကေလးစားပြဲထိုးေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ ကေလးေတြကို ဒီဆိုင္ေတြမွာ ငွားရမ္းအသံုးျပဳၾကတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က လုပ္ခေဈးသက္သာမယ္၊ ခိုင္းရတာ အဆင္ေျပမယ္၊ ညအိပ္ညေနျဖစ္လို႔ ထားရတာ အဆင္ေျပမယ္ စသျဖင့္ အမ်ားၾကီးပါပဲ။

ျပီးေတာ့ ကားဂိတ္ေတြ၊ သေဘၤာဆိပ္ေတြ၊ အေဝးေျပးကားလမ္းေတြေပၚက ညလံုးေပါက္ဆိုင္ေတြမွာ အလုပ္လုပ္ၾကရတဲ့ ကေလးေတြ ဆိုတာလဲ မနည္းလွပါဘူး။ ဒိထက္ ထပ္ျပီးေတာ့ ျမင္ေအာင္ၾကည့္မိရင္ ေရခဲထုပ္တို႔ ေရခဲေခ်ာင္းတို႔လို ေဈးလုိက္ေရာင္းေနရတဲ့ ကေလးေလးေတြ၊ အမိႈက္လိုက္ေကာက္ေနသူေတြ၊ မီးပိြဳင္ထိပ္လမ္းဆံုေတြမွာ စံပါယ္ပန္းလို ဂ်ာနယ္လို ကြမ္းလို လိုက္ေရာင္းေနရတဲ့ ကေလးေတြမ်ား အိုစံုလို႔ စံုလို႔ပါပဲ။ ခုလို တစ္ခုခ်င္း လိုက္ေရးေနတာက ျမန္မာျပည္မွာ ကေလးေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ဝမ္းေရးအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနရသလဲ ဆိုတာေလးကို သတိမူေစခ်င္ရံုပါ။ ဒိထက္ ထပ္ေတြးမိရင္ အိမ္အကူလုပ္ေနၾကရတဲ့ ကေလးေတြလည္း နည္းမယ္မထင္ပါဘူး။

ဒီကေလးေတြ အမ်ားစု (အားလံုးလိုလို)ဟာ ေက်ာင္းမေနႏိုင္ၾကပါဘူး။ သူတို႔မွာ ေက်ာင္းစာသင္ႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္မရွိပါဘူး။ စာသင္ေနဖို႔ထက္ ထမင္းစားရဖို႔က ပိုအေရးၾကီးေနပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ဘဝကေပးတဲ့ သင္ခန္းစာေတြပဲ သင္ၾကရပါတယ္။ ႏုနယ္တဲ့ အတူခိုးလြယ္ တတ္လြယ္ သင္လြယ္တဲ့ အရြယ္မွာ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ေရာက္ေနၾကပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သူတို႔အလုပ္လုပ္ရတဲ့ ဝန္းက်င္ဟာ လူေပါင္းစံု စရိုက္ေပါင္းစံုျပီး မေကာင္းတဲ့ အသိေတြ အက်င့္ဆိုးေတြကို ျမင္ေတြ႕ရဖို႔ အင္မတန္မွကို လြယ္ကူတဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာ ျငင္းမရပါဘူး။

Photo Credit Go To Ashin Acara

တကယ္ေတာ့ သူတို႔ဟာ ကေလးအလုပ္သမားေလးေတြပါ။ ကမာၻေပၚမွာ ကေလးအလုပ္သမားေတြ မရွိရေအာင္ ဥပေဒေတြနဲ႔ ကာကြယ္ေပးထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလဲ အသက္ ၁၃ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကို မိသားစုလုပ္ငန္းေတြက လြဲျပီးေတာ့ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခြင့္ မျပဳဖို႔ တားျမစ္ကာကြယ္ ေပးထားပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ဥပေဒဆိုတာက ေမတၱာတရားမဟုတ္ပါဘူး၊ ဥပေဒနဲ႔ မညီရင္ အျပစ္ပဲ ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဥပေဒဆိုတာၾကီးက ထမင္းမေကၽြးထားပါဘူး။ မိဘေတြကို ေထာက္ပံ့မေပးထားသလို၊ ညီေလးေတြ ညီမေလးေတြကိုလဲ မုန္႔ဝယ္မေကၽြးပါဘူး၊ ေက်ာင္းစိမ္းဝတ္စံု ေထာက္ပံ့မေပးပါဘူး ျပီးေတာ့ စာသင္ေက်ာင္းမွာ ေျပးလႊားေဆာ့စကား ခြင့္ ေပးထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အလုပ္လုပ္ခြင့္ မျပဳတာက ေက်ာင္းမတက္ရတာထက္ ပိုျပီးခံစားရခက္တဲ့ ေဝဒနာေတြ ေပးပါတယ္။

အဲဒိေတာ့ သူတို႔တစ္ေတြရဲ႕ ဘဝေလးေတြကို ထဲထဲဝင္ဝင္ ၾကည့္ၾကရင္ ပိုမေကာင္းဘူးလား။ ဒီကေလးေတြရဲ႕ မူလဇစ္ျမစ္က ေဝးလံေခါင္သီတဲ့ ေတာရြာေတြက ျဖစ္တာမ်ားသလို ျမိဳ႕ၾကီး ရြာၾကီးကဆိုလဲ စားေသာက္ဖို႔ေတာင္ အႏိုင္ႏိုင္ ျဖစ္ၾကတဲ့ မိသားစုေတြက ေပါက္ဖြားလာၾကတာပါ။ မိဘေတြက အလုပ္ၾကမ္းသမား လက္လုပ္ လက္စားေတြ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းေတြကို ပင္ပန္းစြာ လုပ္ကိုင္ရသူေတြ၊ ပညာမတက္ၾကတဲ့သူေတြ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေတြ႕ရတက္ပါတယ္။ အားလံုးကို မဆိုလိုေပမယ့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ရလဒ္ျဖစ္တဲ့ အိမ္ေထာင္ေရး ပ႗ိပကၡေတြလဲ ရွိေနတက္ၾကပါတယ္။

သူတို႔ေလးေတြ ေမြးဖြားလာတဲ့ေနရာမွာ က်န္းမာေရးအသိနည္းမႈ၊ ဂရုစိုက္ႏိုင္စြမ္း အိမ္ေထာင္ေရး အစီအစဥ္ မရွိၾကလို႔ ေမြးခ်င္းေတြ မ်ားၾကတဲ့ မိသားစုေတြလဲ ျဖစ္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ မိမိကေလးကို အတန္းပညာ သင္ၾကားေစဖို႔ထက္ ထမင္းဝေအာင္ ေကၽြးႏိုင္ဖို႔က ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း ၾကံဳေနရတဲ့ မရိုးႏိုင္ေသာ အဓိက ျပႆနာၾကီးပါ။ အဲဒိေတာ့ နည္းနည္းေလး အရြယ္ရလာတာနဲ႔ မိဘေတြကို ကူညီျပီး လယ္ယာအလုပ္လို၊ အလုပ္ၾကမ္း လိုမ်ိဳးေတြမွာ ဝင္ေရာက္ကူညီ လုပ္ကိုင္ရပါတယ္။

အဲဒိေတာ့ ခုနင္က အစခ်ီလာတဲ့ အလုပ္သမား ေဈးကြတ္ျဖစ္တဲ့ စားေသာက္ဆိုင္လို၊ အိမ္ေဖာ္လို၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္လို ေနရာမ်ိဳးေတြကို ေဆြမ်ိဳးနီးစပ္ေတြက တဆင့္ခံျပီး သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ၾကဖို႔ အေျခအေနေတြက ဖန္တီးလာပါတယ္။ ဒီလိုကေလးေတြအတြက္ အခုအလုပ္ေတြက မူလလုပ္ကိုင္ရတဲ့ အလုပ္ေတြထက္ ပိုျပီးသက္သာပါတယ္၊ ျပီးေတာ့ ရွာသေလာက္ စားကုန္သြားတာမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ စားျပီးေသာက္ျပီး တစ္လကို ႏွစ္ေသာင္း သံုးေသာင္း အိမ္ကိုျပန္ ေထာက္ပံ့ႏိုင္ပါေသးတယ္။ မူလလုပ္ကိုင္ရတဲ့ အလုပ္မွာထက္ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ ပိုျပီးထိေတြ႕ခြင့္ ရႏိုင္ပါေသးတယ္။ ေျပာရရင္ အလုပ္ရွင္ေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေက်းဇူးရွင္ လိုမ်ိဳး ျဖစ္ေနၾကတာပါ။

အလုပ္ရွင္ေတြအေနနဲ႔ကလည္း လုပ္ခေဈးသက္သာတာ ေနာက္ကေလးေတြျဖစ္လို႔ ကေလးသဘာဝ ကရိကထ မ်ားတာထက္ တျခားအလုပ္သမားေတြထက္ ထိမ္သိန္းရလြယ္တာ ေတြေၾကာင့္ သူတို႔ကို ပိုျပီးသံုးခ်င္ၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အလုပ္ရွင္ေတြက သူတို႔စိတ္ထဲမွာတင္ ဒီကေလးေတြကို ကယ္တင္ထားတယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ရွိေနတာပါ။ အစပိုင္က ေျပာခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသား စားေသာက္ဆို္င္ၾကီးဆို သူတို႔မ်ိဳးႏြယ္ေတြကိုပဲ ေခၚလာျပီး အလုပ္ေပးထားတာပါ။ ရြာမွာဆိုရင္ ဒိထက္ဆိုတဲ့ အေျခအေနနဲ႔မို႔ လာၾကတာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႔ေတြ႕ဖူးသူေတြဆိုရင္ ထမင္းေတာင္ နပ္မွန္ေအာင္ မစားရတာေတြ ဒုနဲ႔ေဒးပါပဲ။

ဒီအေျခအေနကို ျပန္သံုးသပ္ၾကည့္ရရင္။ အေပၚယံၾကည့္လိုက္ရင္ ဒီလိုမ်ိဳးလုပ္ရပ္ေတြက ဒုကၡသုကၡေတြကေန အလုပ္ရွင္ေတြက တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကူညီၾကတယ္လို႔ အလုပ္ရွင္ေကာ အလုပ္သမားေကာက ထင္ျမင္ယူဆၾကပါတယ္။ ျပန္ျပီးေတာ့ တြက္ခ်က္ၾကည့္ရင္ ဒီလို စားေသာက္ဆိုင္ေပါင္း ျမန္မာျပည္မွာ ဘယ္ႏွစ္ခုေလာက္ရွိျပီး ခုလို အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ ကေလးေပါင္း ဘယ္ေလာက္ ရွိပါမလဲ။ ျမန္မာျပည္မွာ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ေလာက္ အသာက်ေနတဲ့ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ယဥ္ေက်းမႈကေန ၾကီးျပင္းလာတဲ့ ကေလးအလုပ္သမားေတြဟာ လူၾကီးတန္း ေရာက္ေနေလာက္ပါျပီ။ သူတို႔တစ္ေတြက ေငြေရတြက္တာနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္က စရိုက္ေပါင္းစံုကို ေလ့လာသင္ၾကား ကၽြမ္းက်င္သူေတြပါ။

ေနာက္ထပ္ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားေသာ အတန္းပညာ သင္ၾကားခဲ့ဖူးျခင္း မရွိတဲ့ကေလးေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား ႏိုင္ငံကို တည္ေဆာက္ၾကမွာလဲ...။ အလုပ္ရွင္ေတြအေနနဲ႔ကလည္း သူတို႔ရင္ေသြးေတြဆိုရင္ ဒီလိုသေဘာထားမွာ မဟုတ္ေပမယ့္ သူတို႔လဲ တက္ႏိုင္သေလာက္ ကူညီထားၾကတယ္ဆိုတာ လက္ခံေပးလို႔ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလြဲရင္ေပါ့ဗ်ာ။ ခုေန အလုပ္လုပ္ေနရတဲ့ ကေလးေပါင္းကို စာရင္းေပါင္းၾကည့္ရင္ နည္းမယ္မထင္ပါဘူး။ သူတို႔လဲ တျခားကေလးေတြလို ပတ္ဝန္းက်င္က သင္ယူၾကပါတယ္။ အသက္ေတြ ၾကီးလာၾကပါမယ္။ ႏိုင္ငံထဲမွာ အလုပ္ေတြလုပ္ၾကပါမယ္။ သူတို႔ေတြနဲ႔ တျခားကေလးေတြနဲ႔ ဘာေတြမ်ား ကြာၾကပါမလဲ။ ႏိုင္ငံအေပၚ လူ႔ပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ ဘယ္လို အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလာၾကပါမလဲ။

လူတိုင္း စာတက္ေျမာက္ေရးဆိုတာ ေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းဝင္ေၾကးေတြ အလွဴေငြေတြ မေကာက္ေတာ့တာနဲ႔ ျပီးမသြား ပါဘူး။ ေရးတဲ့ခဲတံ၊ သားတဲ့ေပတံ၊ စာအုပ္နဲ႔ ေက်ာင္ဝတ္စံုေတြ ေပးတိုင္း လူတိုင္ေက်ာင္းတက္လို႔ရျပီလို႔ အေျဖမထြက္သလို၊ ကေလးေတြကို အလုပ္မလုပ္ခိုင္းရ ဆိုျပီးေတာ့ ဥပေဒခ်မွတ္လဲ ျပီးသြားမယ့္ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး။

အဲဒိေတာ့ဗ်ာ။

ပင္လယ္ကမ္းစပ္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ ၾကယ္ငါးေတြကို ပင္လယ္ထဲ ေကာက္ျပီးပစ္ခ်မယ္ ပစ္ခ်ခံရတဲ့ေကာင္ေတာ့ အသက္ရွင္မယ္ဆိုျပီး နီးစပ္ရာ လုပ္ၾကရမွာလား။

ဒါခင္ဗ်ားတို႔ အသံုးမက်လို႔ ျဖစ္ေနတာဆိုျပီး ထိုင္ဆဲေနၾကရမွာလား။

ေရွးကုသိုလ္နည္းတာဆိုျပီး နီးစပ္ရာ ေက်ာင္းကဆရာေတာ္ေတြက သကၤန္းေခၚစည္းေပးၾကရမွာလား။

လူတိုင္း ဘဏ္စာရင္းဖြင့္ခိုင္းျပီး အိမ္ေထာင္ျပဳရင္ ဘယ္ေလာက္၊ ကေလးတစ္ေယာက္ယူရင္ ဘယ္ေလာက္ ဒီပို႔ဇစ္ အရင္တင္ရမယ္လို႔ ဥပေဒထုတ္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကရမွာလား။

NGOs ေတြ ပိုျပီးေတာ့ အလုပ္မ်ားမ်ားရလာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ၾကရမွာလား။

ဘာလား ညာလားနဲ႔ေပါ့ဗ်ာ... အေျဖမေတြ႕ရင္ေတာ့ ပုဇြန္ေခါင္းပဲ ျဖတ္ျပစ္ၾကရမယ္ ထင္တာပါပဲ။ ခုေနခါ ေတြးေနမိတဲ့ အေတြးတစ္စပါပဲ။

Luminox

1.5.2012 (May Day)

  from lu bo