စီးပြားေရးထိပ္သီးမ်ား အေရာင္ေျပာင္းခ်ိန္ (၁)

အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕အဆင္းရဲဆုံးၿမိဳ႕ေတြထဲက တၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ရန္ကုန္မွာ ဂႏၴဝင္သစ္ပံုစံနဲ႔ ေဆာက္ထားတဲ့ အပ်ံစားတိုက္ႀကီးနဲ႔ လမ္ဘိုဂီနီ အဝါေရာင္ၿပိဳင္ကားကို အိမ္ေရွ႕ထိုးထားၿပီး အျပတ္သားနားေနသူကေတာ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီး ဦးေတဇပါပဲ။

၂၀၁၁ ခု ေအာက္တိုဘာလ ၄ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားဟိုတယ္မွာ ရန္ကုန္ယူႏိုက္တက္ ေဘာလုံးအသင္း ဗိုလ္စြဲလို႔ ေအာင္ပြဲခံေနတဲ့ ဦးေတဇ (ဓာတ္ပံု - Reuters)

သူဟာ နာမည္ဆိုးနဲ႔ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရေဟာင္းရဲ႕ ထိပ္ဆံုးအေပါင္းအပါေတြထဲက တေယာက္ပါ။ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက သူ႔ကို “လက္မရြ႔ံေနာက္လိုက္နဲ႔ လက္နက္ပြဲစား” လို႔ တံဆိပ္ကပ္ၿပီး သူပိုင္ဆိုင္ရာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြလုပ္၊ ၿပီးေတာ့ သူ႔မိသားစုရဲ႕ ကမာၻအႏွံ႔ၿမိဳ႕ႀကီးေတြဆီ ခရီးသြားခြင့္ကိုလည္း ပိတ္ဆု႔ိခဲ့ပါတယ္။
အခုေတာ့ တိုင္းျပည္က စတင္ပြင့္လင္းလာေနတာမို႔ ဦးေတဇတေယာက္ မ်က္ႏွာသစ္တန္းေတြကို ေနရာေပးပြဲထုတ္ၿပီး ျမန္မာ့စီးပြားေရး ထိပ္သီးေတြရဲ႕ ပံုစံေျပာင္းခ်ိန္ကို ဦးေဆာင္လမ္းျပလို႔ေနပါတယ္။ အသက္ ၄၄ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ သန္းႂကြယ္သူေဌးႀကီးဟာ သူ႔စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို အျပည့္အဝ အာ႐ံုမစိုက္ေတာ့ဘဲ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြမွာ ပုိစိတ္အားထက္သန္လာတယ္လို႔ သူ႔သားက ေျပာျပပါတယ္။
“အေဖက အရင္လို မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အစစအရာရာ ေျပာင္းသြားၿပီ” လို႔ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ ျပည့္ၿဖိဳးေတဇက သူ႔အေဖ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္က ဝယ္ခဲ့တဲ့ ကန္ေတာ္ႀကီးဟိုတယ္မွာ ၂ နာရီၾကာ ညစာစားတုန္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။  “သူက ေဖာင္ေဒးရွင္း အလုပ္ေတြပဲ လုပ္ေနတယ္။ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္း ေကာင္းက်ိဳး သူလုပ္ႏိုင္တာေတြကို ပိုၿပီး လုပ္ေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေလာဘလည္း နည္းသြားတယ္” တဲ့။
ျမန္မာ့စီးပြားေရးထိပ္သီး မိသားစုဝင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့သမွ်ထဲမွာ ေတြ႔ရတာကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ႐ုပ္ပံုလႊာကို အသစ္တည္ေဆာက္ဖို႔ မျဖစ္မေန လုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာနဲ႔ လူဦးေရ သန္း ၆၀ ရွိၿပီး သယံဇာတ ေပါႂကြယ္ဝတဲ့ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးကို သူတို႔ဘယ္လို ဆက္လက္ ခ်ဳပ္ကိုင္သြားမယ္ ဆိုတာေတြပါပဲ။
သူတို႔ေတြထဲမွာ တခ်ိဳ႕က ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္ၿပီး ကုသိုလ္ျဖစ္ အလႉအတန္းေတြကို အားေပးကူညီေနၾကတဲ့အျပင္ ႏိုင္ငံထဲေရာက္လာေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံစံုက ကုမၸဏီထိပ္တန္း အရာရွိေတြနဲ႔လည္း ႐ႈပ္ယွက္ခတ္ေလာက္ေအာင္ကို ေန႔စဥ္ေတြ႔ေနၾကပါတယ္။
အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က မ်က္ႏွာသာေပးမႈ၊ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ အဆံုးသတ္သြားမယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ႏိုင္ငံျခား ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈအသစ္ စတာေတြအေပၚ အမွီျပဳရတဲ့ ကိုး႐ိုးကားရား စီးပြားေရးအင္ပါယာေတြကို ျပန္လည္ မြမ္းမံျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြဆိုရင္ အရင္စစ္အစိုးရ လက္ထက္မွာ မ်က္ႏွာသာေပးခံရလို႔ တၿပံဳတမ ရထားတဲ့ ကန္ထ႐ိုက္ေတြထဲက အ႐ံႈးေပၚေနတာေတြကို ျပန္ေရာင္းထုတ္ေနၾကပါတယ္။ ျပန္ေရာင္းထုတ္တာေတြထဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး၊ သစ္လုပ္ငန္းနဲ႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္း ေတြေတာင္ ပါပါတယ္။
အဲ့ဒီလို လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ေဆာင္ရြက္ေနၾကခ်ိန္မွာ အားလံုးဟာ သူတို႔သားသမီးေတြကို သူတို႔ရဲ႕ကြင္းထဲ ေခၚသြင္းလာေနၾကပါတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ  ေပါင္းစပ္မႈအျပင္ ေဆြစပ္မ်ိဳးစပ္ၿပီး ခုိင္မာေစတဲ့ အထက္တန္းလႊာ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ကို ေမြးဖြားေနၾကပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ပဲ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ႐ုတ္သိမ္းလိုက္ရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊရဲ႕ စီးပြားေရးမဟာမိတ္ေတြ ဒီ့ထက္ပိုမခ်မ္းသာသြားရေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ ဥေရာပသမဂၢေတြၾကားမွာ အျငင္းပြားေနၾကတာေပါ့။
ျမန္မာ့ထိပ္သီး စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြအတြက္ မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာနမ္း ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္ေစပါတယ္။ တိုင္းျပည္မွာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အာရွလမ္းဆံုက ဒီႏိုင္ငံအေပၚ တ႐ုတ္ရဲ႕ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို တန္ျပန္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဥေရာပသမဂၢေတြ အေနနဲ႔ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ျပည္တြင္း စက္မႈလုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ေထြးေပြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္လို႔ အစိုးရက ဖိႏွိပ္မႈေတြ ျပန္လုပ္လာရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေရေပၚဆီလူတန္းစားကပဲ တိုင္းျပည္ရဲ႕ သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြကို ဆက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလိုအသိအမွတ္ျပဳတာနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးအရ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းတာေတြဟာ ဆန္႔က်င္ဘက္ရလဒ္ေတြ ရလာႏိုင္ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊက အရပ္သားအမည္ခံ အစိုးရကုိ အာဏာလႊဲေပးတဲ့ မႏွစ္ကစလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စတင္ ပြင့္လင္းလာတာပါ။ ဒီလမွာ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရခဲ့တာမို႔ အဲဒီပြင့္လင္းမႈေတြ ပိုၿပီးတိုးတက္မႈရွိလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ တားျမစ္ခ်က္အပါအဝင္ တခ်ိဳ႕ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၿပီလို႔ အေမရိကန္အစုိးရက ဆိုခဲ့တာပါ။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို ေၾကညာတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က ေျပာင္းလဲမႈေတြရဲ႕ “ဆန္႔က်င္ဖက္မွာ ရွိေနေသးတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြအေပၚမွာ” ေတာ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ၊ ပိတ္ပင္တားျမစ္မႈေတြ ဆက္႐ွိေနဦးမယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
မိသားစု အစု ၂၀ ေတာင္ မရွိတဲ့ စစ္အစိုးရအေပါင္းအပါ ေငြရွင္ေၾကးရွင္ေတြဟာ ၁၉၉၂ ကေန ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အထိ ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝလာခဲ့ၾကတာပါ။ သူဦးေဆာင္တဲ့ စစ္အစိုးရဟာ သတ္ျဖတ္မႈ၊ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းမႈ၊ မုဒိန္းက်င့္မႈနဲ႔ အဓမၼလုပ္အားေပး ေစခိုင္းမႈအပါအဝင္ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္လို႔ ဟားဗတ္ဥပေဒေက်ာင္း (Harvard Law School) က ႏိုင္ငံတကာလူအခြင့္အေရးဌာန (International Human Rights Clinic) ရဲ႕ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အစီရင္ခံစာမွာ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္အတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အလည္အပတ္ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ဒီဇင္ဘာခရီးစဥ္မွာလည္း ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းတဲ့အက်ိဳးေက်းဇူးကို “လူအနည္းငယ္ဆီ မဟုတ္ဘဲ ျပည္သူလူထုထံ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေရာက္ေစဖို႔” ႏိုင္ငံထဲမွာ စီးပြားေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ပါလို႔ ဟီလာရီကလင္တန္က ေတာင္းဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။
အေျပာကေတာ့ လြယ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဟီလာရီ ကိုယ္တိုင္ေတာင္မွ အဲဒီလူေတြတည္ခဲ့တဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္က သဂၤဟဟုိတယ္မွာ တည္းခဲ့ေသးတာပဲ။
အိႏိၵယနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ေတြၾကားမွာ တည္ရွိၿပီး မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ဆိပ္ကမ္းေတြ၊ အသံုးမျပဳရေသးတဲ့ ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ေတြ ႂကြယ္ဝတဲ့၊ ႐ုတ္ျခည္းတိုးတက္လာေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔ ဆႏၵရွိေနၾကတဲ့ အေနာက္ႏိုင္ငံသား အမႈေဆာင္အရာရွိေတြအတြက္ေတာ့ စစ္အာဏာ႐ွင္ေဟာင္းလက္ထက္က အေရးပါခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးသမားေတြဟာ အခုအခ်ိန္မွာ မျဖစ္မေန ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္သူေတြ ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။
“ထိပ္ဆံုးကလူ”
လူသိအမ်ားဆံုး စီးပြားေရးလုပ္ငန္း႐ွင္ႀကီးေတြထဲ ထိပ္ဆုံးကလူက ဦးေတဇပါ။ သူက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သန္းေရႊနဲ႔ တျခားဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြရဲ႕ သားသမီးေတြကို သူ႔ရဲ႕စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ေနရာေပးၿပီး မ်က္ႏွသာရခဲ့တယ္လို႔ သံတမန္ေတြက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီလိုေနရာေပးတာဟာ ကုန္သြယ္ေရး၊ ပို႔ေဆာင္ေရး၊ အိမ္ၿခံေျမ၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ ေရနံနဲ႔ ဓာတ္ဆီဆိုင္ေတြ စတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေကာင္းတဲ့ က႑ေတြအတြက္ ကန္ထ႐ုိက္ေတြ၊ သြင္းကုန္လိုင္စင္ေတြ ရခ်င္လို႔လို႔လည္း သူတို႔က ဆိုပါတယ္။
သူဟာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ၾကားကေန သူ႔ကိုယ္သူ ပိုခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္ႏိုင္ခဲ့သလို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြကိုလည္း ပိုႀကံ့ခိုင္လာေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ခဲ့သူပါ။ အေမရိကန္အစိုးရက သူ႔ကို “စစ္အစိုးရရဲ႕ ထိပ္ဆံုးက အေပါင္းအပါ” လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔သားအႀကီးကေတာ့ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈေတြေအာက္မွာ သူ႔မိသားစုလည္း ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
၂၀၀၇ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကာလ စစ္တပ္က သံဃာေတာ္ေတြနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားသူေတြကို အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ဦးေတဇနဲ႔ သူ႔မိသားစုကို အေမရိကန္အစိုးရက နာမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းခဲ့ၿပီး ပိုတင္းက်ပ္တဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရအတြင္းပိုင္းနဲ႔ အခ်ိတ္အဆက္ရွိတယ္ဆိုၿပီး သူ႔ကို အခုလို အေရးယူခဲ့တာပါ။
အဲဒီလို အေရးယူတာနဲ႔ မေရွးမေႏွာင္းမွာပဲ ဦးေတဇရဲ႕သားငယ္ ထက္ေတဇ ေရးတယ္ဆိုတဲ့ အီးေမးလ္တေစာင္ အင္တာနက္ေပၚမွာ ပ်ံ႕သြားခဲ့ပါတယ္။ စာထဲမွာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို ဟာသလုပ္ထားၿပီး ဆႏၵျပပြဲမွာ ပါဝင္သူေတြကိုလည္း သေရာ္ထားတာမို႔ လူထုရဲ႕မနာလိုမႈနဲ႔ ေဒါသေတြက သူ႔မိသားစုအေပၚ ပံုခဲ့ပါတယ္။
ထက္ေတဇက အဲဒီအခ်ိန္မွာ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ပဲရွိၿပီး စင္ကာပူမွာ ေက်ာင္းတက္ေနတာပါ။ အစ္ကိုျဖစ္သူ ျပည့္ၿဖိဳးေတဇကေတာ့ သူ႔မိသားစုက အဲဒီအီးေမးလ္ရဲ႕ဇစ္ျမစ္ကို စစ္ၾကည့္တဲ့အခါ အတုျဖစ္ေနမွန္း ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ “က်ေနာ့္ညီေရးခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
အေမရိကန္ သံတမန္ေတြကလည္း အဲဒီအီးေမးလ္က အတုျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သေဘာတူၾကေပမယ့္ ထက္ေတဇအေပၚ စာနာစိတ္နည္းနည္းပဲ ထားၾကပါတယ္။ “ဦးေတဇသားရဲ႕ ေဖ့စ္ဘုတ္ခ္မွာ ဆီမီးေအာ္တို လက္နက္ေတြနဲ႔ ဖာရာရီ ကားေပၚထိုင္ေနတဲ့ သူ႔ပံုေတြ တင္ထားတယ္” လို႔ ဝီကိလိခ္က ေပါက္ၾကားလာတဲ့ အေမရိကန္သံ႐ံုးရဲ႕ ေၾကးနန္းတေစာင္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြက သူ လန္ဒန္နဲ႔ ဆစ္ဒနီမွာေက်ာင္းတက္ႏိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းကို ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္ခဲ့တာမို႔  ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တုန္းက စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားခဲ့ရတယ္လို႔လည္း ျပည့္ၿဖိဳးေတဇက ဆိုပါေသးတယ္။ သူက “က်ေနာ္ဗီဇာ ေလွ်ာက္ခြင့္ေတာင္ မရွိဘူးလို႔ သူတို႔က ေျပာတယ္။ ဘယ္မွာလဲ က်ေနာ့္လူ႔အခြင့္အေရး” တဲ့။
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူ႔အေဖေၾကာင့္ သူ႔ကို အျပစ္မေပးသင့္ဘူးဆိုၿပီး ျပည့္ၿဖိဳးေတဇက ဥေရာပသမဂၢ ဗဟုိတရား႐ံုးတခုဆီ အယူခံတင္ခဲ့ပါတယ္။ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားလွတဲ့ ၄ ႏွစ္ၾကာ တရားရင္ဆိုင္မႈ အၿပီးမွာေတာ့ ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ တရားခံု႐ံုး (Court of Justice) က သူ႔တင္ျပခ်က္ကို မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ သေဘာတူလက္ခံခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္း ၂၀၀၈ စည္းမ်ဥ္းဟာလည္း ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ပါၿပီ။ သူ႔အေပၚရွိေနတဲ့ ခရီးသြားခြင့္ ပိတ္ပင္မႈကို ႐ုတ္သိမ္းဖို႔ လြယ္ကူေစလိမ့္မယ္လို႔လည္း သူ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။
အခုအခါ ၃ ႏွစ္သား ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဘာလံုးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ အသင္း ၁၄ သင္းထဲက သူ႔အေဖပုိင္ ရန္ကုန္ယူႏိုက္တက္မွာ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနရၿပီမို႔ သူ႔မွာ မိသားစုစီးပြားေရးကို ဝိုင္းကူရမယ္ဆိုတဲ့ ဖိအားေတြရွိေနတယ္လို႔ ျပည့္ၿဖိဳးေတဇက ဆိုပါတယ္။
သူ႔အေဖမွာ ေက်ာက္ကပ္ ထိခိုက္ေနတာရယ္၊ ၿပီးေတာ့ မႏွစ္က ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ရဟတ္ယာဥ္ ပ်က္က်လို႔  ႏွင္းကိုက္တဲ့ေနရာေတြမွာ ဒဏ္ျဖစ္ေနတာရယ္ အပါအဝင္ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ရွိေနတယ္လို႔လည္း သူက ဆိုပါေသးတယ္။ ဦးေတဇနဲ႔ တျခားလူ ၅ ေယာက္ဟာ ရဟတ္ယာဥ္ ပ်က္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ေတြ ေရာက္မလာခင္အထိ အျမင့္ေပ ၁၂၀၀၀ ႐ွိတဲ့ ေတာင္ေပၚမွာ ေက်ာက္တံုးနဲ႔ ႏွင္းပံုေတြကို အကာအကြယ္ယူရင္း ၃ ရက္ၾကာ ေနခဲ့ရတာပါ။
“က်ေနာ့ဘဝမွာ အဆိုးဆုံး ၃ ရက္ပါ” လို႔ ျပည့္ၿဖိဳးေတဇက ေျပာပါတယ္။ “အဲ့ဒီအခ်ိန္ေတြက အေဖ့ကိုလည္း ေျပာင္းလဲေစခဲ့တာပဲ” လို႔ သူက ဆိုပါေသးတယ္။
“အေဖက သူ ရဟတ္ယာဥ္ ပ်က္က်ခဲ့တဲ့ေဒသမွာ အလႉထည့္တာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားလုပ္ၿပီး သူ႔ေဖာင္ေဒးရွင္းနဲ႔ အတူ အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ေနတယ္။ တျခားဘာမွ မလုပ္ဘူး။ မန္ေနးဂ်င္းဒါ႐ိုက္တာကို တာဝန္ေတြေပးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အိမ္မွာေနၿပီး စာအုပ္ေတြဖတ္တယ္။ သူ႔အခ်ိန္ေတြကို ဒီအေပၚမွာပဲ အာ႐ံုထားတယ္” တဲ့။
“မိတ္ေဆြဖြဲ႔သူ”
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ပံုရိပ္ကို ေကာင္းေအာင္လုပ္တာထက္ ပိုပါတယ္။ သူတို႔က သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစုႀကီး တခုလံုးကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္မြမ္းမံေနၾကတာပါ။
အဲဒီလုပ္ငန္းရွင္ေတြထဲမွာ ဦးေဇာ္ေဇာ္ထက္ ပိုၾသဇာႀကီးတာဆိုလို႔ အနည္းငယ္ပဲရွိမွာပါ။ သူက သစ္၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာနဲ႔ ရာဘာစိုက္ပ်ိဳးေရးကေန ေဆာက္လုပ္ေရးနဲ႔ ဇိမ္ခံအပန္းေျဖေနရာေတြအထိ ပိုင္တဲ့အျပင္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားၿပီး တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ကားတင္ပို႔လုပ္ငန္းကိုလည္း လက္ဝါးႀကီး အုပ္ထားပါေသးတယ္။ သူရဲ႕ Max Myanmar Group ဟာ ႏွစ္စဥ္ဝင္ေငြ ေဒၚလာ သန္း ၅၀၀ ရွိပါတယ္။
အာဏာရွင္ေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေ႐ႊနဲ႔ (လက္ရွိ ဒု သမၼတ သီဟသူရ ဦးတင္ေအာင္ျမင့္ဦး နဲ႔ပါ) မိတ္ေဆြျဖစ္မႈက ဦးေဇာ္ေဇာ္ကို “အေပါင္းအပါ တေယာက္” ျဖစ္ေစခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ဆိုပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူ႔ကိုလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္က နာမည္ပ်က္စာရင္း သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဝီကိလိခ္ကေပါက္ၾကားလာတဲ့ အေမရိကန္သံ႐ံုးရဲ႕ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေၾကးနန္း တေစာင္ထဲမွာေတာ့ ထိပ္တန္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြဆီက မ်က္ႏွာရေအာင္ တက္တက္ႂကြႂကြ  ရွာေဖြခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဦးေဇာ္ေဇာ္ဟာ သူ႔ရဲ႕ဗ်ဴဟာကို အၿမဲေရႊ႕ေနတာပါ။ ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ ဟုိတယ္နဲ႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြဟာ သူ႔အတြက္ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ သူကဆိုပါတယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းက သူ႔ကို “သိပ္ ေခါင္းကိုက္ေစတယ္” လို႔ ေျပာျပန္တာမို႔ အစိုးရအေပါင္းအပါေတြ ႀကီးစုိးၿပီး အစိုးရကေပးတဲ့ ကန္ထ႐ိုက္ေတြေၾကာင့္ သူ႔ကံၾကမၼာကို အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ ဒီလုပ္ငန္းကေန ထြက္ေပါက္ရွာေနပံုလည္း ေပၚပါတယ္။
“လုပ္ငန္းအားလံုးကို ခင္ဗ်ားတေယာက္တည္း မစီမံႏိုင္ဘူးေလ” လို႔ ရန္ကုန္က သူ႔႐ံုးမွာ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းတဲ့အခ်ိန္တုန္းက သူ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “ဘယ္လုပ္ငန္းကျဖင့္ ေရွ႕ေရးအတြက္ ေကာင္းမယ္၊ ဘယ္လုပ္ငန္းကေတာ့ျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ႔ တြဲလုပ္လို႔ရမယ္ဆိုတာ ၾကည့္ရမယ္” လို႔လည္း သူက ဆိုပါေသးတယ္။
အျဖဴေရာင္႐ွပ္အက်ႌႂကြႂကြကို ျမန္မာ့႐ိုးရာလံုခ်ည္နဲ႔ တြဲဝတ္ထားၿပီး ေဖာ္ေဖာ္ေရြေရြရွိလွတဲ့ အသက္ ၄၄ ႏွစ္အရြယ္ ဦးေဇာ္ေဇာ္တေယာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ မၾကာခင္႐ုတ္သိမ္းဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ ဥေရာပက အရင္ရုပ္သိမ္း၊ ၿပီးရင္ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုေပါ့လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနတာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ ႏိုင္ငံျခားခရီးသြားေတြ၊ သူမ်ားထက္အရင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနသူေတြနဲ႔ ျပည့္လွ်ံေနတာမို႔ သူကလည္း သူ႔ရဲ႕ ဟုိတယ္လုပ္ငန္းကို “ပိုအားျဖည့္” ခ်င္ေနတာကိုး။
အခုဆိုရင္ ဦးေဇာ္ေဇာ္ဟာ လူဦးေရ ၅.၆ သန္း႐ွိၿပီး  ေဟာင္းႏြမ္းယိုယြင္းေနၿပီျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္မွာ အခန္း ၄၀၀ ပါ ဟုိတယ္တခုကို တည္ေဆာက္ေနပါတယ္။ ၿမိဳ႕မွာရွိၿပီးသား ဟုိတယ္ခန္း ၁၅၀၀ ကလည္း တည္းခိုမယ့္ ဧည့္သည္အေရအတြက္နဲ႔ မေလာက္မငွ ျဖစ္ေနတာ ၾကာပါၿပီ။ ဒီဟုိတယ္ကို လည္ပတ္ဖို႔ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ၾကယ္ငါးပြင့္အဆင့္ ဟုိတယ္ေတြနဲ႔ စကားေျပာေနတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ “က်ေနာ္ ခန္႔ခြဲလို႔ကေတာ့ စတား တပြင့္ပဲျဖစ္မယ္” လို႔လည္း သူက ရယ္စရာ ေျပာပါေသးတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူ႔အိပ္မက္ကေတာ့ တည္ေထာင္ခဲ့တာ ၂ ႏွစ္နီးပါးေလာက္ပဲရွိေသးတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ဧရာဝတီဘဏ္ကို ႏိုင္ငံတကာက သတိျပဳမိတဲ့ အမွတ္တံဆိပ္တခု ျဖစ္လာေအာင္ တည္ေဆာက္သြားဖို႔ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေဇာ္ေဇာ္က ဆိုပါတယ္။ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ႏိုင္ဖို႔ အလားအလာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးဖို႔ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြက တာဝန္ရွိသူေတြ၊ တျခား ႏို္င္ငံျခားသားေတြနဲ႔ သူ ေန႔တိုင္းနီးပါး ေတြ႔ဆံုေနတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
အမ်ားက မၾကာခဏ ပံုေဖာ္ၾကသလို သူန႔ဲ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ အာဏာရွင္္ေတြရဲ႕ လက္ပါးေစ ဟုတ္မဟုတ္ ေမးၾကည့္ေတာ့ ဦးေဇာ္ေဇာ္က ေခါင္းခါပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊက သူ႔ကိုမ်က္ႏွာသာေပးတာဟာ သူရဲ႕ အလုပ္အရည္အေသြးကို သေဘာက်လို႔ျဖစ္တယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေသာအခါကမွ တရားမဝင္တဲ့ အလုပ္တစံုတရာ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး” တဲ့။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေ႐ႊနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ရင္းႏွီးမႈကိုလည္း အလုပ္အရသက္သက္ပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေဇာ္ေဇာ္က ဆိုပါေသးတယ္။
“က်ေနာ္က ဘယ္သူနဲ႔မဆို မိတ္ေဆြဖြဲ႔ႏိုင္ပါတယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း မိတ္ေဆြေတြက အခ်င္းခ်င္း မ်က္ႏွာသာေပးၾကတယ္ ဆိုတာကို သူ သေဘာတူပါတယ္။ ေတာ္ဝင္ကုမုျဒာဟုိတယ္ကို ေနျပည္ေတာ္မွာ သူတည္ေဆာက္တဲ့အခါ ေငြမရေပမယ့္ အဲဒီအစား ေဒၚလာ ၁ သိန္း ၈ ေသာင္းစီတန္တဲ့ ကားသြင္းခြင့္ပါမစ္ ၁၀ ခု ရခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ အႀကီးမားဆုံုး ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳလုပ္မႈလို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္က အစိုးရပိုင္လုပ္ငန္း ၃၀၀ ကို (အိမ္ၿခံေျမလုပ္ငန္းကေန ဓာတ္ဆီဆိုင္နဲ႔ ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြအထိ) ပုဂၢလိက လႊဲေျပာင္းတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း ဦးေဇာ္ေဇာ္တေယာက္ ခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရပါေသးတယ္။ အာဏာရွင္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြ ဆုႀကီးေပါက္ၾကပါတယ္။ ဘဏ္လုပ္ငန္းနဲ႔ ဘိလပ္ေျမစက္႐ံုအတြက္ ပါမစ္ေတြ ဦးေဇာ္ေဇာ္ ရခဲ့ပါတယ္။ “အဲဒီ လုပ္ငန္း ၂ ခုအတြက္ တကယ့္ကို ေက်းဇူးတယ္တယ္။ အစိုးရေဟာင္းကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာလိုပါတယ္” လို႔ သူက ဆုိပါတယ္။

၂၀၁၂ ခု ဇန္နဝါရီလ ၃၁ ရက္ေန႔က ပုဂံခရီးစဥ္အသြား အဲပုဂံ ေလယာဥ္ေပၚကဆင္းလာတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (ဓာတ္ပံု - Reuters)

ဦးေဇာ္ေဇာ္ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အလုပ္ေတြကိုလည္း ခ်ီးက်ဴးသူပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဘာလံုးပြဲတပြဲမွာ လာေရာက္ အားေပးဖို႔ ျမန္မာေဘာလံုးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒အေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သူ ဖိတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဘာလံုးပြဲမွာလည္း သူတို႔ ၂ ေယာက္ ဓာတ္ပံုအတူ တြဲ႐ိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ မဟာမိတ္တခ်ိဳ႕က ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ေတာ့ အဝယ္ခံလိုက္ရၿပီဆိုၿပီး ေဒါသူပုန္ထခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီပံုရိပ္က ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈ အတိုင္းအတာကို ေလးနက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဧၿပီ ၁ ရက္ေန႔ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ တျပည္လံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ထဲဝင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနၿပီကိုး။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးဉာဏ္ဝင္းကေတာ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ဦးေဇာ္ေဇာ္ရဲ႕ဆက္ဆံေရး ဒါမွမဟုတ္ ဓနခ်င္းခ်ိတ္ဆက္ထားၾကတဲ့ တျခားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအေပၚ ထင္ျမင္ခ်က္ေပးဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။ (ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
(Reuters သတင္းေထာက္ Jason Szep ႏွင့္ Andrew R.C. Marshall တို႔ ရန္ကုန္မွ ေရးသားေပးပို႔ၿပီး ေအာင္လွထြန္းႏွင့္ Paul Eckert တို႔ ျဖည့္စြက္၍ Michael Williams ႏွင့္ Bill Tarrant တို႔ တည္းျဖတ္ေသာ An image makeover for Myanmar Inc ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)

ဧရာ၀တီ