တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမွာ ပ်က္စီးေဟာင္းႏြမ္းေနတဲ့ လမ္းတံတားနဲ႔ ပို႔ေဆာင္ ဆက္သြယ္ေရး အေျခခံ အေဆာက္အအုံေတြ၊ အားနည္းခ်ိနဲ႔ေနတဲ့ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းစတဲ့ အဓိကက်တဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို အျမန္ေျဖရွင္းဖို႔က အေရးႀကီးတယ္ (ဓာတ္ပံု- Reuters)
ျမန္မာ့စီးပြားေရး ျပန္လည္ေခါင္းေထာင္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတြင္း ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ တျခားႏိုင္ငံမ်ားကို မီွဖို႔ မ်ိဳးဆက္နဲ႔ခ်ီ အလုပ္လုပ္ရဦးမယ္လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ မနီလာၿမိဳ႕အေျခစိုက္ အာရွဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (Asian Development Bank – ADB) ဒု ဥကၠ႒ မစၥတာ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
ADB က မၾကာေသးမီက ျမန္မာျပည္မွာ စီးပြားေရးေလ့လာမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး စစ္တမ္းထုတ္ျပန္ခ်ိန္မွာ သူက ဒီလို ေျပာဆိုတာပါ။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ စီးပြားေရးက႑ေတြကို ကနဦး ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းမွာ ADB က ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ အခရာက်တဲ့ စြမ္းအင္၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး က႑ေတြမွာ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ဥပေဒမ်ား အတည္ျပဳ စိုးမိုးေရးနဲ႔ က႑အလိုက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ နည္းဗ်ဴဟာ အၾကမ္းဖ်ဥ္းကို ေရးဆြဲဖို႔ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ဒီတိုက္တြန္းေျပာဆိုခ်က္ဟာ ယခုအပတ္မွာ ျပန္စတဲ့ လႊတ္ေတာ္ညီလာခံမ်ားနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ေနၿပီး သုံးႏွစ္အတြင္း စီးပြားေရးတိုးတက္ႏႈန္း သုံးဆျမႇင့္မယ္လို႔ မၾကာခင္က သမၼတဦးသိန္းစိန္ ေျပာၾကားခ်က္ရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
“ႏွစ္စဥ္ ပံုမွန္ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ တက္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာင္ အခု ထိုင္းႏိုင္ငံ ေရာက္ေနတဲ့ေနရာကို ႏွစ္ ၃၀ ေလာက္ ျမန္မာက လုပ္ရဦးမွာ” လို႔ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က The Wall Street Journal သတင္းစာကို ေျပာပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ထဲမွာ ေလးရက္ၾကာ သြားခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္ ခရီးစဥ္အတြင္း ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္အေပၚ ျမန္မာအစိုးရရဲ့ “စိတ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္” နဲ႔ “အေရးထားမႈ” ေၾကာင့္ အားတက္ရတယ္လို႔ မစၥတာ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ဆိုပါေသးတယ္။
ဒါေပမယ့္ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမွာ ပ်က္စီးေဟာင္းႏြမ္းေနတဲ့ လမ္း တံတားနဲ႔ ပို႔ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရး အေျခခံ အေဆာက္အအုံေတြ၊ အားနည္းခ်ိနဲ႔ေနတဲ့ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းစတဲ့ အဓိကက်တဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို အျမန္ေျဖရွင္းဖို႔က အေရးႀကီးတယ္လို႔ မစၥတာ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ေျပာပါတယ္။
မစၥတာ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္ရဲ့ ခရီးစဥ္ဟာ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း ဘဏ္အႀကီးအကဲ တေယာက္အေနနဲ႔ ပထမဦးဆုံးျဖစ္ၿပီး ျမန္မာက တင္ေနတဲ့ ေခ်းေငြမ်ား ျပန္ဆပ္ေရးနဲ႔ ေခ်းေငြသစ္ ျပန္ထုတ္ႏိုင္ေရးဦးတည္ေစမယ့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး က႑ေတြကို ကနဦး ေလ့လာသုံးသပ္မႈရဲ့ အဆံုးသတ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ထဲမွာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ၿမိဳ႕ျပဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြဟာ “လက္ခံႏိုင္မႈ အဆင့္အတန္းထက္ အႀကိမ္ႀကိမ္ နိမ့္က်” ေနၿပီး ျပည့္စုံေကာင္းမြန္တဲ့ သုံးေရ ျဖန္႔ျဖဴးေရး၊ ေရဆိုးႏုတ္ယူေရး၊ အမိႈက္သိမ္းယူေရးနဲ႔ မိလႅာစနစ္ေတြ မရွိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ကုန္းလမ္းသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလည္း ေဒသတလႊား ပ်မ္းမွ်ႏႈန္း လူတေထာင္၊ လမ္း ၁၁ ကီလိုမွာ ျမန္မာက ၂ ကီလိုႏႈန္းပဲ အရွည္ရွိပါတယ္။ ကားသုံးစြဲမႈႏႈန္းမွာလည္း လူတေထာင္မွာ အင္ဒိုနီးရွားက ၂၅၀၊ ထိုင္းက ၃၇၀ နဲ႔ ျမန္မာက ၁၈ ပါ။
“(ျမန္မာျပည္က) အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြလို ၿမိဳ႕ျပယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားတဲ့ႏိုင္ငံ မဟုတ္ေသးဘူး။ ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြ ပိုတိုးတက္ေခတ္မီလာေအာင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ၊ ပုဂၢလိက က႑ေတြက လုပ္ရမွာျဖစ္သလို အစိုးရမွာလည္း တာဝန္ရွိပါတယ္” လို႔ မစၥတာ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ေျပာပါတယ္။
ဆင္းရဲမြဲေတမႈႏႈန္းဟာ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမ်ားမွာ အထူးျမင့္မားေနတာေၾကာင့္ မၿငိမ္မသက္မႈေတြ ျဖစ္ေနရၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေနာက္ကဆြဲထားသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဘဏ္အစီအရင္ခံစာက ဆိုပါေသးတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းနဲ႔ လယ္ယာထြက္ကုန္ နိမ့္က်မႈတို႔ေၾကာင့္ ခ်င္းျပည္မွာ လူဦးေရ ၃ ပံု ၂ ပံု၊ ရခိုင္မွာ ၂ ပံု ၁ ပံု၊ ရွမ္းျပည္မွာ ၃ ပံု ၁ ပံုဟာ အလြန္အမင္း ဆင္းရဲမြဲေတေနရတယ္လို႔လည္း သတိေပးထားပါတယ္။
“တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြမွာ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈနဲ႔ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ မညီမွ်မႈေတြကို ေျပာၾကရမွာပါ။ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာလိုပဲ မညီမွ်မႈေတြက လူမ်ိဳးေရးနဲ႔ လူမႈေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြဆီ ဦးလွည့္သြားၿပီး တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရး ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သြားႏိုင္ပါတယ္” လို႔ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ေျပာပါတယ္။
လက္ရွိ ADB ဘဏ္ရဲ့ အေနအထားက ၁၉၈၈ ကတည္းက တင္ေနတဲ့ ေႂကြးက်န္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၅၀၀ ျပန္ဆပ္ႏိုင္ေရး၊ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးမွာ ေခ်းေငြသစ္ ထည့္ဝင္ေရးတို႔အထိ မေရာက္ေသးဘဲ ကနဦးအဆင့္သာ ရွိေသးေၾကာင္း စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ဆိုပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဘဏ္က ေနာက္ဆက္တြဲ ေထာက္ပံ့မယ့္ စီမံကိန္းေတြအတြက္ ပိုမိုတိက်တဲ့ စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြ ခ်ဳပ္ဆိုတာေတြနဲ႔ ေနာက္ဆုံး ေငြထုတ္ေခ်းတာေတြ လိုက္လာပါလိမ့္မယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ဘဏ္က ေငြထည့္ဝင္ဖို႔ စိတ္ဝင္စားေနတာ လမ္းတံတား အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြမက ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရးမွာပါျဖစ္တယ္လို႔ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ဆိုပါေသးတယ္။
ယခုထုတ္ျပန္တဲ့စာတမ္းမွာ လုပ္သားေတြရဲ့ ရပိုင္ခြင့္ အကာအကြယ္မဲ့ ျဖစ္ေနရတဲ့ သတၱဳတြင္းနဲ႔ ေက်ာက္မ်က္တြင္းတူးလုပ္ငန္းေတြ၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ နည္းဥပေဒ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း အတိအက်ကို ေရးဆြဲအတည္ျပဳေရးကိုလည္း ADB က တိုက္တြန္းထားေၾကာင္း လန္ဒန္ထုတ္ Financial Times သတင္းစာက ဆိုပါတယ္။
သတင္းစာအဆိုအရ ဂ်ပန္က အေႂကြး ေဒၚလာ ၃.၇ ဘီလီယံ ေလွ်ာ္ေပးလိုက္သလို ADB နဲ႔ ကမာၻ႔ဘဏ္မွာ တင္ေနတဲ့ ေဒၚလာ သန္း ၈၀၀ ကိုလည္း ေလွ်ာ္ႏိုင္တယ္လို႔ သံတမန္အသိုင္းအဝိုင္းက ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေႂကြးက်န္ကိစၥ အျမန္ ေျပလည္ရင္ေတာင္ ေငြသစ္ ထုတ္ေခ်းႏိုင္ဖို႔ တႏွစ္အခ်ိန္ ယူရလိမ့္မယ္လို႔ စတိဗ္ဂေရာ့ဖ္က ေျပာပါတယ္။
ADB အေနနဲ႔ ရန္ကုန္မွာ ႐ုံးတ႐ုံးဖြင့္ထားၿပီး ဩဂုတ္လမွာလည္း ဘဏ္ရဲ့ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ ဌာေန ဒါ႐ိုက္တာ မစၥတာ ဖုတုကာမာယန ဦးစီးမယ့္႐ုံးကို ေနျပည္ေတာ္မွာ ဖြင့္ပါလိမ့္မယ္။
ဧရာ၀တီ
ဘႀကီးသက္
0 မွတ္ခ်က္ကေလးေရးေပးေနာ္.:
Post a Comment