ဟန္ခ်က္

က်ဳပ္တို႔ တမ်ဳိးလံုး တေဆြလံုးက ေတာင္သူလယ္သမားေတြဗ်။ က်ဳပ္အဖိုးလက္ထက္တုန္းကေတာ့ ဆီကိုေရခ်ဳိး၊ ေဆး ရိုးမီးလႈံ၊ စပါးေတာင္လုိပံုတဲ့ ေခတ္ဆိုေတာ့ က်ဳပ္အဖြားဆီမွာ ေရႊစေၾကးစေတြ ရွိတယ္ဗ်။ ဒီလိုနဲ႔ က်ဳပ္အေဖ လက္ထက္ လည္းေရာက္ေရာ တာ၀န္ေက်စပါးဆိုတာႀကီးေၾကာင့္ က်ဳပ္အဖြားရဲ႕ ေရႊတိုေရႊစေတြ တက္တက္ေျပာင္ပါေရာလား။

က်ဳပ္လက္ထက္ေရာက္ေတာ့ ကုန္သယ္ေတြေဈးကစားတာေရာ၊ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္တာေရာေၾကာင့္ က်ဳပ္တို႔မိသားစု အေႁကြးပင္လယ္ေ၀ေနတာပဲဗ်ဳိ႕။ ဒါေၾကာင့္ က်ဳပ္တို႔ရြာမွာ အရြယ္ေကာင္းေလးေတြမရွိေတာ့ဘူး။ မေလးသြားတဲ့လူနဲ႔၊ ထိုင္းဘက္ကမ္းကူးတဲ့လူနဲ႔ လယ္စိုက္သူဘယ္မွာ က်န္ေတာ့လို႔လဲ။ က်ဳပ္ဇနီးကေတာ့ က်ဳပ္ကို ထိုင္းဘက္သြားခိုင္းေန တာ ၾကာလွေပါ့။ က်ဳပ္ကမသြားခ်င္လို႔ အခ်ိန္ေတြစြဲေနတာ။ ၁၃၇၀ အကုန္၊ ၇၁ အကူးမွာေတာ့ က်ဳပ္မသြားလို႔မရေတာ့ ဘူး။ ကေလးကလည္း ၃ ေယာက္ေတာင္ ရွိလာၿပီကိုး။

က်ဳပ္ထိုင္းကိုေရာက္ေရာက္ျခင္း ပန္းရံပဲလုပ္တယ္။ တေန႔ကို ၁၀၀ ဘတ္ကစရတယ္။ က်ဳပ္မွာ အလုပ္သမား လက္မွတ္ မရွိေတာ့ အလုပ္ရွင္ကလည္း ေဈးႏွိမ္တာေပါ့။ ခက္တာက တက္လာခ်င္းျခင္း အလုပ္ရတာေတာင္ ေက်းဇူးတင္အံုး ဘယ္သူကမွ ပိုက္ဆံစိုက္ၿပီး လက္မွတ္လုပ္မေပးဘူး။ အလုပ္ဆင္းရတဲ့ ေန႔ေတြဆိုရင္ ပိုက္ဆံရတယ္ အလုပ္မဆင္းရတဲ့ ေန႔ဆိုရင္ေတာ့ ပိုက္ဆံဘယ္ရမလဲ။ မိုးတြင္းဆိုရင္ေတာ့ တလအတြက္ ဘတ္ ၂၀၀၀ ရဖို႔ေတာင္မွ အႏိုင္ႏိုင္ရယ္။ ကိုယ္ စားတာေသာက္တာနဲ႔ ဘာနဲ႔ဆိုရင္ အိမ္ကို ျမန္မာေငြ ၅ ေသာင္းေလာက္ပို႔ဖို႔ အသည္းအသန္ က်ဳိးစားရတာဗ်ဳိ႕။

က်ဳပ္ကံေကာင္းခ်င္လာေတာ့ ၁၃၇၂ ခုႏွစ္ထဲမွာ က်ဳပ္ အလုပ္ေျပာင္းလုပ္တယ္။ အဲဒီ့အလုပ္ရွင္က က်ဳပ္ကို လူၾကမ္းက ေန ဆရာခန္႔လိုက္တယ္။ က်ဳပ္လည္း အေခ်ာထည္ရေနၿပီကိုး။ က်ဳပ္ကို တေန႔ ဘတ္ ၁၅၀ အထိ တိုးေပးတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ က်ဳပ္လည္း ပိုက္ဆံရေအာင္ ကုတ္ကတ္စုတာေပါ့။ က်ဳပ္ဘတ္လုပ္မယ္ေလ။ ၁၃၇၂ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ထိုင္းနဲ႔ ျမန္မာ ၂ ႏိုင္ငံနားလည္မႈနဲ႔ အလုပ္သမားေတြကို ပတ္စပို႔လုပ္ေပးမယ္ဆိုတာကိုး။ အဲဒီ့ပတ္စပို႔ရရင္ ထိုင္းတႏိုင္ငံလံုး သြားခြင့္ရ မယ္တဲ့ တခ်ဳိ႕ေတြလည္း စလုပ္ေနၾကၿပီ။ စလုပ္လုပ္ခ်င္းေတာ့ပြဲစားေတြကေဈးေခၚတာပဲ။ ဘတ္ ၁ ေသာင္းက်မယ္တဲ့။ က်ဳပ္နဲ႔ အတူတူအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ မြန္ေလးက ပတ္စပို႔လုပ္ၿပီးၿပီးခ်င္း ဘန္ေကာက္တက္သြားတာ အဆင္ေျပတယ္။ ဒါနဲ႔ က်ဳပ္လည္း ပတ္စပို႔ေရာဂါထတာေပါ့။

ဒါေၾကာင့္ ၁၃၇၃ နယုန္လဆန္းမွာ အလုပ္သမားလက္မွတ္ေတြလုပ္ေပးပါေရာလား။ က်ဳပ္လည္း ကိုယ့္ရွိတဲ့ေငြနဲ႔ သူေ႒း ဆီကေခ်းၿပီး အလုပ္သမားလက္မွတ္လုပ္လိုက္တယ္။ လက္မွတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ က်ဳပ္သေ႒းအိမ္ကိုသြားေတာ့ အားပါးပါး က်ဳပ္သေ႒းအိမ္မွာ ကြၽန္းသစ္ေတြခ်ည္းသံုးထားတာဗ်ဳိ႕။ အိမ္တိုင္ေတြက ကြၽန္းတိုင္လံုးႀကီးေတြကို ေခ်ာၿပီး ေပါလစ္ တင္ထားတယ္။ ကြၽန္းဘီရိုေတြ၊ ကြၽန္းထိုင္ခံုေတြနဲ႔ ဖိတ္ဖိတ္ကိုေတာက္ေနတာပဲ။ ကြၽန္းနဲ႔ ထြင္းထားတဲ့ ပန္းပုရုပ္ထုေတြ ေတာင္ ရွိေသးတယ္။

က်ဳပ္ အလုပ္သမားလက္မွတ္လုပ္ၿပီး ေနာက္ႏွစ္ဆိုရင္ ပတ္စပို႔လုပ္လို႔ရၿပီ။ ပတ္စပို႔လုပ္ၿပီးရင္ေတာ့ က်ဳပ္လည္း ဘန္ ေကာက္တက္မယ္။ မြန္ေလးက အခုေတာင္မွ ကယ္ရီနဲ႔တက္လာပါလားလို႔ေျပာေနတာ။ က်ဳပ္က ကယ္ရီခ မတတ္ႏိုင္ တာေရာ၊ စိတ္မခ်တာေရာမို႔လို႔ မတက္တာ။ က်ဳပ္ဘန္ေကာက္တက္ရင္ လခပိုရလာမယ္။ ဒါမွ က်ဳပ္ရြာကို ပိုက္ဆံပိုပို႔ ႏိုင္မွာ၊ အခုေတာင္အႀကီးေကာင္ ေက်ာင္းစားရိတ္ကေထာင္းေနၿပီ။

တႏွစ္ဆိုတာက ဘာၾကာလို႔တုန္း ဖင္လွည့္ေခါင္းလွည့္နဲ႔ ကုန္သြားတာ။ က်ဳပ္တို႔ ပတ္စပို႔လုပ္ဖို႔ အခ်ိန္က်လာပါေရာ။ ပတ္စပို႔လုပ္ခက ဘတ္ ၅၅၀၀ က်မွာတဲ့။ က်ဳပ္တို႔ေရွ႕အသုတ္တုန္းက ဘတ္ ၅၀၀၀ ပဲက်တာ က်ဳပ္တို႔အလွည့္ေရာက္မွ ပိုလာတာေလ။ က်ဳပ္လည္း မေၾကနပ္ေတာ့ အလုပ္သမားအေရးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့လူေတြကို ေမးၾကည့္တာေပါ့။ ပတ္စ ပို႔လုပ္ခ အမွန္တကယ္ဘယ္ေလာက္ကုန္လဲလို႔ေလ။ သူတို႔ေျပာတာက အစိုးရကိုေပးရတဲ့ ေငြက ဘတ္ ၆၀၀ ေက်ာ္ပဲက် တာတဲ့။ ဒါဆိုဘာလို႔ က်ဳပ္တို႔ဆီက ၅၅၀၀ ေတာင္းလဲလို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ သိခ်င္မယ္။ ဒီလိုဗ် ပတ္စပို႔လုပ္ဖို႔ အတြက္ ၂ ဖက္ အစိုးရ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဆင့္ေတြက ေတာ္ေတာ္ရႈပ္ေထြးတယ္တဲ့။ အလုပ္သမားေတြ ကိုယ့္ဖာသာ သြားလုပ္ရင္ လုပ္တတ္ဖို႔မလြယ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေအးဂ်င့္လို႔ေခၚတဲ့ ကုမၸဏီေတြ က အက်ဳိးေဆာင္ေပးရတယ္။ သူတို႔ကလည္း သူတို႔ ရဲ႕ လုပ္ငန္းလြယ္ကူေခ်ာေမြ႔ဖို႔ ဟိုဘက္၊ ဒီဘက္ ၀န္ထမ္းေတြနဲ႔ ေပါင္းရသကိုး။ ဒါေၾကာင့္ ပတ္စပို႔ရဲ႕တန္ဖိုးက ႀကီးသြား ရတာ။ က်ဳပ္တို႔လို အလုပ္သမားေတြအတြက္က ဘတ္ ၅၅၀၀ ဆိုတာလြယ္မွမဟုတ္တာ။ ဒီေတာ့ အတိုးႀကီးနဲ႔ ေငြဆြဲရ ျပန္ေရာ။

က်ဳပ္ဆိုရင္ ပတ္စပို႔လုပ္ဖို႔အတြက္ အရင္ဆံုး ေငြ ဘတ္ ၂၀၀၀ ႀကိဳေပးထားရတာ။ တခ်ဳိ႕လည္း ႀကိဳေပးေငြ ဘတ္ ၂၀၀၀ နဲ႔ လူေပါင္း ၅၀၀၀ ေလာက္လဲရွိေရာ ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ကုမၸဏီေတြလည္း ရွိတာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕အလိမ္ခံရလို႔ ငိုသူငို၊ အ ရင္ရံုးခန္းဖြင့္ထားတဲ့ေနရာကို သြားဆဲတဲ့ လူဆဲနဲ႔။ က်ဳပ္လည္း က်ဳပ္ရဲ႕ ေအးဂ်င့္အေျခအေနကို မၾကာမၾကာ သြားၾကည့္ မိတယ္။ ေတာ္ေသးတယ္ေျပာရမယ္။ က်ဳပ္ေတာ့ အလိမ္ခံမထိလိုက္ဘူး။

ပတ္စပို႔သြားလုပ္ရမည့္ေနၾကေတာ့ က်ဳပ္တို႔ ျမ၀တီဘက္အျခမ္းကိုသြားရတယ္။ က်ဳပ္တို႔ ပတ္စပို႔လုပ္ရမည့္ ၀င္းထဲ ေရာက္ၿပီးရင္ အျပင္မထြက္ရဘူးဗ်။ အဲဒီ့၀င္းထဲက ဆိုင္ေတြမွာပဲ ၀ယ္ျခမ္းစာရတယ္။ မလြယ္ပါဘူးဗ်ာ ပံုမွန္အခ်ိန္မွာ ၅ ဘတ္တန္ ေသာက္ေရသန္႔က အဲဒီ့၀င္းထဲမွာ ဘတ္ ၂၀ က်တယ္။ ထမင္းတပြဲကို ဘတ္ ၅၀ တဲ့။ ပတ္စပို႔လုပ္တာၾကာ တယ္။ အဲဒီ့၀င္းထဲမွာ ညအိပ္ရတာမ်ားတယ္။ ညမအိပ္ခ်င္ရင္ ျမန္ျမန္ရေအာင္ ဘတ္ ၂၅၀ ထပ္ေပးရတယ္။ စာအုပ္ရၿပီး ရင္ စာအုပ္ထည့္ဖို႔ လယ္သာအိတ္နဲ႔ ကဒ္ျပားဖိုးက ၁၂၀ ဘတ္ထပ္က်တယ္။ အားလံုးေပါင္းရင္ေတာ့ ဘတ္ ၆၅၀၀ ေလာက္က်သြားတယ္။

အဲဒါနဲ႔လည္း မၿပီးေသးဘူးဗ်၊ အလုပ္သမားလက္မွတ္ကို သက္တန္းတိုးရအံုးမယ္။ အထည္ခ်ဳပ္ကလူေတြကို ေဆးရံုက ဘတ္ ၆၀၀ ပဲယူတယ္။ က်ဳပ္တို႔လို အျပင္က အလုပ္သမားေတြၾကေတာ့ ဘတ္ ၁၉၀၀ ယူတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနမေကာင္းလို႔ ေဆးရံုသြားရင္ေတာ့ ဘတ္ ၃၀ ပဲကုန္မယ္လို႔ေျပာတာပဲ။ က်ဳပ္က တစ္ခါမွ ေဆးရံုမသြားဖူးဘူးဗ်။ ေနာက္ၿပီး ေတာေမာ ရံုးလို႔ေခၚတဲ့ ထိုင္းလူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးရံုးကိုေတာ့ ၂ ႏွစ္စာ ဘတ္ ၁၉၀၀ ေပးရတယ္။ ဒါနဲ႔ၿပီးလားဆိုေတာ့ မၿပီးဘူးဗ် က်ဳပ္ကို အာမခံေပးတဲ့ သေ႒းကလည္း သေ႒းခဆိုၿပီး ယူတာရွိတယ္။ အားလံုးေပါင္းလိုက္ရင္ ဘတ္ ၅၀၀၀ ေလာက္ ထပ္ၾကျပန္ေရာ။ ပတ္စပို႔နဲ႔ အလုပ္သမားလက္မွတ္နဲ႔ရဖို႔ ဘတ္ ၁ ေသာင္းေက်ာ္ကုန္တယ္ဆိုေတာ့ က်ဳပ္မွာလည္း အေႂကြးေတြ လည္ပင္းနစ္ေတာ့မယ္။ က်ဳပ္လည္းေတာ္ေတာ္စိတ္ညစ္သြားတယ္။ ဒီအေႂကြးေတြကို ဘယ္လုိလုပ္ဆပ္ ရပါ့မလဲလို႔ စဥ္းစားမိရင္ အိပ္ေတာင္မွ မေပ်ာ္ဘူး။

ဒီၾကားထဲ ပတ္စပို႔ေတြနဲ႔ ဘန္ေကာက္သြားခြင့္မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာေနၾကျပန္ၿပီ။ ဘာေတြမွန္းလဲကိုမသိေတာ့ဘူး။ မဲေဆာက္မွာ ဆက္အလုပ္လုပ္ရင္လည္း ပတ္စပို႔လုပ္ဖို႔ေခ်းထားတဲ့ ေငြကို ဘယ္လိုလုပ္ဆပ္ႏိုင္ပါ့မလဲ။ မဲေဆာက္မွာက ရတဲ့ ပိုက္ဆံကနည္းနည္းေလးရယ္။ အိမ္ကိုျပန္ပို႔တာနဲ႔၊ ဒီမွာ ကိုယ္စားတာနဲ႔ မလြယ္ေရးခ်မလြယ္ဗ်ဳိ႕။ အခုတေလာ ကုန္ေဈးႏႈန္းေတြကလည္း တက္ေနေသးတယ္။ အရင္က ဆိုင္တိုင္းလိုလိုမွာ ဟင္း ၅ ဘတ္ဖိုး၀ယ္လို႔ရတယ္။ အခု အ ခ်ဥ္ဟင္းေတာင္မွ ၅ ဘတ္ဖိုးမေရာင္းၾကေတာ့ဘူး။ က်ဳပ္တို႔လို အလုပ္ၾကမ္းသမားေတြက ထမင္းေလာက္ကို အဟာရျပဳ စားရတာေလ။

အခုတေလာ က်ဳပ္ေတာ္ေတာ္စိတ္ညစ္ေနတယ္။ က်ဳပ္တို႔ရဲ႕ အလုပ္ဆိုဒ္ေတြကလည္း ပိတ္ရက္မ်ားေနတာနဲ႔ ရြာကိုခဏ ျပန္အံုးမယ္လို႔ စိတ္ကူးလိုက္မိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ဳပ္အိတ္ထဲမွာ က်န္ေနတဲ့ ေငြစနဲနဲနဲ႔ ကေလးေတြအတြက္ ပစၥည္း ေလးဘာေလး ၀ယ္ဖို႔ ေဈးထဲကိုလာခဲ့မိတယ္။ ေဈးထဲမွာ သစ္ခြပင္ေလးေတြကို တပင္ ၂၀ နဲ႔ေရာင္းေနတာေတြ႔တယ္။ က်ဳပ္ရဲ႕ အိမ္သူက ပန္းပန္တာ၀ါသနာပါသလို အပင္ေလးေတြစိုက္တာလည္း ၀ါသနာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဈးလည္းေပါ တယ္။ အခုလို ေငြခန္း ေနခ်ိန္မွာ သူ႔အတြက္ လက္ေဆာင္အျဖစ္ ဒါေလး၀ယ္သြားရင္ မဆိုးဘူးလို႔ ေတြးမိလို႔ သစ္ခြ တပင္ ၀ယ္လိုက္တယ္။

က်ဳပ္လည္း သစ္ခြပင္ေလးကိုင္ၿပီး ေဈးထဲေလ်ာက္ေနတုန္း က်ဳပ္တို႔ ဆိုဒ္ထဲက ထိုင္းမွာေနတာၾကာၿပီးျဖစ္တဲ့ ေကာင္နဲ႔ ေတြ႔တယ္။ သူက က်ဳပ္ရြာျပန္မယ္ဆိုတာသိထားေတာ့ က်ဳပ္ကိုေမးတယ္။ လက္ထဲက သစ္ခြပန္းပင္က ဘာလုပ္ဖို႔လဲ တဲ့။ က်ဳပ္ကေတာ့ ရိုးရိုးပဲ က်ဳပ္အိမ္သူအတြက္လို႔ေျပာလိုက္ေတာ့ သူက “ခင္ဗ်ား ထိုင္းဥပေဒကို မသိဘူးလား။ ထိုင္းမွာ က သစ္ပင္ေတြခုတ္ခြင့္မရွိဘူး။ သစ္ပင္ ခိုးခုတ္တာကိုေတြ႔လို႔ကေတာ့ ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ ႏွစ္အထိခ်လို႔ရတယ္ကြ။ သစ္ခြ ဆိုတာက သစ္ေတာထြက္ပစၥည္းမို႔လို႔ ခင္ဗ်ားယူသြားလို႔မရႏိုင္ေလာက္ဘူးေနာ္။ ခင္ဗ်ားကို ဖမ္းႏိုင္တယ္။ အေရးယူလို႔ရ တယ္” တဲ့။ အလို ဘုရား ဘုရား။

က်ဳပ္ဘုရားတၿပီး တဆက္တည္း သတိရလိုက္တာက က်ဳပ္သေ႒းရဲ႕ အိမ္က သစ္လံုးႀကီးေတြ၊ ဘီဒိုေတြ၊ ပန္းပုရုပ္ေတြ လုပ္တဲ့ ကြၽန္းသစ္ေတြဘယ္ကမ်ားရလာပါလိမ့္…

ခင္ၿငိမ္းသစ္

http://bluelivingideas.com/2009/12/07/seafood-slavery-americans-eat-thai-shrimp-caught-forced-labor/

ဘႀကီးသက္