ေမာင္ေတာနယ္မွ လဝက နွင္႔ အင္တာဗ်ဴး

ေမာင္ေတာမွာက တပ္ရယ္၊ ရဲရယ္၊ လ၀က ရယ္၊ ကာစတန္ရယ္ေလးဖြဲ႕ရွိတယ္။ အဓိက အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ လံုၿခံဳေရးကေတာ့ တပ္ကလုပ္တာေပါ႔။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဘဂၤါလီ အ၀င္အထြက္မရွိဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔မရွိလဲဆိုလို႔ရွိရင္ ခိုး၀င္တာမရွိဘူး။

အဖြဲ႕ေလးဖြဲ႕ရွိတယ္ေပါ႔။ အကုန္လံုးက သူ႔အလုပ္သူလုပ္ေပါ႔။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ၀င္တဲ့လူ သိပ္ မရွိေတာ့ဘူးေပါ႔။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ ၁၉၉၂ ကေန ၁၉၉၅ ေလာက္ထိမွာ ဘဂၤလားကေနျပန္လက္ခံထား ခိုင္းတဲ့လူေတြရွိတယ္ေလ။ ယူအန္တို႔ ဘာတို႔ အကူအညီနဲ႔ေပါ႔။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ကၽြန္ေတာ္ တို႔ထဲကို ခိုး၀င္တဲ့ေကာင္ ဘာလို႔မရွိဘူးလို႔ေျပာလို႔ရလဲဆို စီးပြားေရးက ဘဂၤလားက ပိုေကာင္းတယ္။ ကၽြန္ ေတာ္တို႔ျမန္မာျပည္ထက္။ ဘဂၤလား ပိုက္ဆံ တစ္ဒါကာ က ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆီက ပိုက္ဆံႏွစ္ဆယ္ေလာက္နဲ႔ သြားညီတယ္။

ဘဂၤလာေငြတစ္သိန္းဆိုရင္ ဒီက သိန္းႏွစ္ဆယ္ေလာက္ရိွတယ္ေပါ႔ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ဟုိကေကာင္ ကဒီမွာလာၿပီး အလုပ္မလုပ္ေတာ့ဘူး အဲဒီအခ်ိန္က။ ဒီမွာေနတဲ့လူေတြက လည္းျပည့္ေနၿပီ။ စလာတုန္းကေတာ့ ဒီေကာင္ေတြက လယ္ေတြရွိတယ္။ သစ္ခုတ္တယ္။ အဲဒါမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဒီ ေကာင္ေတြေနၾကတာေပါ႔ေနာ္။ အဲဒါ ကလည္း ဟိုးအဂၤလိပ္ေခတ္ေလာက္ တည္းကေနေနတဲ့ဟာေလ။ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ ဦးႏုလက္ထက္မွာ ပိုၿပီးဆိုးသြား တာက ဦးႏုက မဲေပးဖို႔ေခၚသြင္းလိုက္ တဲ့ကိစၥေတြမွာ ပိုဆိုးသြားတာ။ ဒါေပ မဲ့သူတို႔ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က မွတ္ပံုတင္မေပးဘူး။ ႏိုင္ငံသားေတြ မဟုတ္ဘူး။ ေမာင္းေတာမွာ ရွိတဲ့လူဦးေရရဲ႕ ကိုးဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ေလာက္ရိွ တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ သူတို႔ကို ဘယ္ လိုကန္႔သတ္ထားလဲ ဆိုလို႔ရွိရင္ စစ္ေတြကိုလည္း မသြားရဘူး။ အနီးအနားလည္းမသြားရဘူး။ ဟိုဘက္ရြာ ဒီဘက္ရြာသြားရင္ေတာင္မွ ရယက ဥကၠ႒ရဲ႕ ရြာထြက္လက္မွတ္နဲ႔ ရယက ဥကၠ႒ရဲ႕ေထာက္ခံခ်က္နဲ႔ေပါ႔ေလ။ ဒီရြာကလူမွန္ပါတယ္။ ယာယီသက္ ေသခံကဒ္ျပားအမွတ္ ၁၁/မတန(ယ)  ကိုင္ေဆာင္တဲ့ ဘယ္သူျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရာက္မွ ဘယ္ရြာကိုသြားမွာလဲ။ အဲလိုေတြစစ္ၿပီးေတာ့ တစ္ျခားကလာ တဲ့လူေတြျဖစ္မွာစိုးလို႔။ ယာယီသက္ ေသခံလက္မွတ္မွာ ေမာင္ေတာလ၀က က ထုတ္ေပးတဲ့ဟာေလးပါတယ္။

ဘယ္လိုထိန္းဖို႔လိုလဲဆိုလို႔ရွိရင္ သူတုိ႔ကို ျပန္လႊတ္ရင္လည္းလႊတ္ မလႊတ္ရင္လည္း   ဒီေကာင္ေတြရိွေန သေရြ႕ မေအးဘူးပဲ ျဖစ္မွာ။ တကယ္ေျပာတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အျမင္ကို ေျပာတာေပါ႔ေနာ္။ နယ္ျခားဘက္မွာ ႏိုင္ငံျခားက အစၥလာမ္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သူတို႔ဆီမွာက ပလီဆရာက အေရးႀကီးတယ္ေလ။ ပလီဆရာကေျပာတဲ့စကား အတိုင္းအကုန္လံုးျဖစ္တယ္။ အကုန္ေအာင္ျမင္တယ္။ အဲဒီပလီဆရာေတြကလည္း တခ်ိဳ႕ေတြဆိုရင္ ႏုိင္ငံျခားက အစၥလာမ္တကၠသိုလ္ႀကီးေတြကေနၿပီး ေတာ့ ၿပီးလာတဲ့သူေတြရွိတယ္။  အခုျဖစ္တဲ့ဟာကလည္း စစ္ေတြမွာ ေကဇက္ဂ်ီ႐ံုးကေနေလ။ ေကဇက္ဂ်ီ ဆိုတာ ေဆးအန္ဂ်ီအို၊ ေဆး ကုေပးတဲ့အန္ဂ်ီအို၊ ေသနတ္ႏွစ္ ေသတၱာရတယ္တဲ့။ ေမာင္ေတာက လ၀က ေတြကို လွမ္းေမးၾကည့္တာ ဟုတ္တယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔သူ႔သမီးလား ဆရာ၀န္မနဲ႔ သူ႔အေဖလားမသိဘူး  အဲဒါကို ထိန္းသိမ္းထားတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ သူတို႔က ဒီကိစၥေတြ မေပၚလည္း ေက်ာက္နီေမွာ္ကိစၥေတြ၊ ေတာင္ကုတ္ကိစၥေတြ မေပၚလည္း လုပ္မွာပဲ။ ဟိုအရင္တုန္းကလည္း ရာဇ၀င္ရွိဘူးတယ္။ ရာဇ၀င္ရွိဘူး တယ္ဆိုတာက လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ကာစ ေနာက္ပိုင္းမွာကိုပဲ မူဂ်ာဟစ္ သူပုန္ေလ။ အမွန္ေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔ မူဂ်ာဟစ္တို႔ဆိုတာ အတူတူပဲ။ နာမည္ပဲ သူတို႔ကြဲတာ။ ေျပာခ်င္ တာေတြေလွ်ာက္ေျပာတာ။ အဲဒီမွာ ကာဇိုင္းဆုိတဲ့ သူပုန္တစ္ေယာက္ရွိတယ္။ သူပုန္မဟုတ္ဘူး ဒီေကာင္ကဓားျပပဲ။ သူပုန္ဆိုတာက စစ္တပ္ကလိုက္ရွင္းရလို႔ သူပုန္ျဖစ္သြားတာ။ဓားျပအႀကီးစားပဲ။ ဒီေကာင္ ကလက္နက္ရွိတယ္။ ရခိုင္ရြာေတြ၀င္ ဖ်က္တယ္။ မီး႐ိႈ႕တယ္။ ရခိုင္မေလးေတြကို အဓမၼက်င့္တယ္။ ရခိုင္မေလးေတြ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီးေတာ့ကိုရွိတယ္။ အဲဒီဘက္က ရခိုင္ေတြက သူတုိ႔မွာ နာက်ည္းခ်က္ေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သမၼတႀကီးေျပာတဲ့ ႐ႈပ္ေထြးႏိုင္တဲ့ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္းေတြဆိုတာ တကယ္မွန္တယ္ အဲဒါေတြက။

လူႀကီးေတြ ဘယ္လိုဆံုးျဖတ္မလဲအဲဒါ ကို။ သူတို႔လည္း အခုေနဆံုးျဖတ္လို႔ရွိရင္ ႏိုင္ငံတကာက ဖိအားေပးတာ ဘာညာေပါ႔ေနာ္။ သူတို႔ေတြမွာလည္း အခက္အခဲရိွမွာေပါ႔။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကိုယ္ေတြ႕လည္း ႀကံဳခဲ့ရတယ္။

အဲဒါေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ရွိတုန္းက ဒီျပႆနာေတြမေပၚဘဲနဲ႔ အခုမွေပၚ တယ္ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လ၀က ရဲ႕ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဒီလိုေတြျဖစ္လာတယ္လို႔ထင္တယ္ေလ။

အဲဒါေတြက ေမာင္ေတာကို မေရာက္ဖူးတဲ့လူေတြေျပာတာ။ ဦးစီးကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္ေျပာတယ္။ ေနာက္က်ရင္ ေရလည္သြားလိမ့္မယ္တဲ့ဘာေၾကာင့္လဲဆိုတာကိုတဲ့။ ဟိုတ ေလာက စာေပေဟာေျပာပြဲတစ္ခုထဲ မွာေလ။ တ႐ုတ္ေတြမွတ္ပံုတင္ရတဲ့ ကိစၥတစ္ခုကို ေျပာသြားတယ္။ ေျပာရ မယ္ဆိုရင္ အရင္တုန္းက ကၽြန္ေတာ္ တို႔ကိုေခၚတယ္ေပါ႔ေနာ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မမီလုိက္တဲ့ေခတ္ပါ။ လ၀က တ႐ုတ္ လည္းႏိုင္တယ္။ ကုလားလည္းႏိုင္ တယ္ေပါ႔ဗ်ာ။ အခုလ၀ကက ဘယ္ေကာင္မွမႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဘာလို႔မႏိုင္ လည္းဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီေကာင္ေတြက လည္းလူလည္ေတြျဖစ္သြားၿပီ။ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဗိုလ္မွဴး ေတြ၊ ဗိုလ္ႀကီးေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ သူႀကီးပိုင္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ဆယ္အိမ္ေခါင္း ဟိုဟာထင္တယ္ ဆိုတာလို။ ေမာင္ေတာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနတုန္းကလည္း အုပ္ခ်ဳပ္တာက ဗိုလ္ႀကီးေတြ၊ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေတြ အုပ္ခ်ဳပ္တာ။ စီးပြားေရးသမားက ဘဂၤလားကို ႏြားေမွာင္ခိုထုတ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြအမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါေတြကေျပာရင္ ဂ်ာေအးကို သူ႔အေမ႐ိုက္သလို လည္ပတ္ေနမွာ။

ဒီလိုမွတ္ပံုတင္ လုပ္ငန္းလုပ္ဖို႔ကုိ ပံုစံလံုး၀မတူဘူး။ စစ္တပ္လိုေနရ တယ္။ တပ္ရိကၡာရ တယ္။ ေမာင္ေတာမွာ တစ္ႏွစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အမႈျဖစ္လို႔ရွိရင္ ၀န္ထမ္းစည္းမ်ဥ္းနဲ႔အေရးမယူဘူး။ စစ္ဥပေဒနဲ႔အေရးယူတာ။ အခုလည္းအဲလိုဟာ ေတြရွိေသးတယ္။

အဲဒီအတိုင္းပဲ။ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေအာင္ႀကီးေလ။ နယ္စပ္ေဒသလူ၀င္ မႈႀကီးၾကပ္ေရးကြပ္ကဲမႈ ဌာနခ်ဳပ္ ဆို ၿပီးေတာ့။ ကြပ္ကဲေရးမွဴးကို လ၀က ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး တာ၀န္ေပးထား တယ္။ အခုဗိုလ္ခ်ဳပ္သိန္းေဌးေနာက္ ကိုလုိက္ေနတဲ့ ----- က အဲဒါ ကြပ္ကဲေရးမွဴးေပါ႔။ သူ႔ရဲ႕ ကားကို ေတာင္ခဲနဲ႔ေပါက္လို႔တဲ့။

ဘယ္ေန႔ကေပါက္တာလဲေတာ့ မသိဘူး။ ျဖစ္ကာစေလာက္ကထင္တယ္။

ၫႊန္ခ်ဳပ္အဆင့္ေပးထားတာသူ႔ကို။ ဦးေမာင္ေမာင္သန္း အဆင့္ေပါ႔။ သူ႔ကို ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လ၀က ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို ေပးမည္ဆိုၿပီးေတာ့ ေပးထားတာ။ မွတ္ပံုတင္ကိစၥေတာ့ မပါဘူးေလ။ မွတ္ပံုတင္ကိစၥကေတာ့ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္လ၀က သပ္သပ္ ရိွတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္လ၀က၊ ခ႐ိုင္လ၀က သပ္သပ္ရိွတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က မွတ္ပံုတင္ကိစၥလည္း လံုး၀တာ၀န္ မယူပါဘူး။ သက္ေသခံကဒ္ထုတ္ေပး တာလည္း ကၽြန္ေတာ္တု႔ိ တာ၀န္မယူပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဘာလုပ္လဲ ဆိုရင္ ေန႔ခင္းထြက္တယ္။ လူဦးေရ စာရင္းစစ္တယ္။ တစ္ရြာနဲ႔တစ္ရြာ အကူးအေျပာင္းကို တရား၀င္မွတ္တမ္း တင္တယ္။ လပ္ထပ္ခြင့္ေပါ႔ သူတို႔ကို ၁၈ ႏွစ္ျပည္ရင္ စခန္းမွာ လာၿပီးေတာ့ မွတ္ပံုတင္ရတယ္။ မိန္းကေလးေရာ၊ ေယာက္်ားေလးေရာ။ လပ္ထပ္ခြင့္ က်မွေပါင္းရတယ္။ ဘာေၾကာင့္အဲလို ထိန္းခ်ဳပ္ထားလဲဆိုေတာ့ ၁၄/၁၅ ႏွစ္နဲ႔ယူတယ္ ကေလးေတြအမ်ားႀကီး ေမြးတယ္။ ေဖာင္းပြၿပီးေတာ့ ျဖစ္ခ်င္တိုင္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္လင္တစ္ မယား၊ အရင္တုန္းကဆိုရင္ ဒီေကာင္ ေတြက မယားေလးေယာက္ယူတယ္ ေလ။ ကေလးေတြအမ်ားႀကီး တၿပံဳႀကီးေမြးတယ္။ လူအေယာက္ငါးဆယ္ ေလာက္ရိွတယ္။ တစ္အိမ္ေထာင္စုကို။ တစ္အိမ္ထဲမွာအကုန္လံုးစုၿပံဳေန။  ေနာက္ေမာင္ေတာက တင္လိုက္တဲ့ ေရႊေမာင္ ဆုိတာေလ။ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ျဖစ္ေနတာ။ ႀကံ႕ခိုင္ေရးထဲမွာ ထည့္ထားတယ္။ အဲဒီကလူ ေတြကေလ ျခေသၤ့မွန္း၊ က်ားမွန္းေတာင္သူတို႔မသိဘူး။ မင္းတို႔ဘယ္ပါ တီမဲေပးမလဲေျပာရင္ က်ားပါတီမဲေပး မယ္လို႔ေျပာတယ္။

နစကဆိုတာ လ၀ကရယ္၊ တပ္ရယ္၊ ရဲ ရယ္၊ ကာစတန္ရယ္ကို ကိုင္ထားတဲ့ ဌာနေပါ႔ေနာ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ေတာ့ သူတို႔ကို ျမန္မာျပည္ဘက္ အျခမ္းကိုေက်ာ္ထြက္မလာဖို႔။ ဟိုဘက္ကလူေတြ ဒီဘက္ကို၀င္မလာဖို႔။ အဲဒါေၾကာင့္ တားထားတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘာျဖစ္လဲဆုိေတာ့ ရယက ဥကၠ႒ေတြ က ရြာတိုင္းမွာေတာ့ ေလွ်ာက္ၿပီး ေတာ့မထားႏိုင္ဘူး။ အုပ္စုေလးအုပ္စု ေလာက္ကို စခန္းတစ္ခုေလာက္ ခ်ထားတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ၇အုပ္စု၊ ၈ အုပ္စုေလာက္ေပါ႔။ အဲလို ေလးေတြရိွတယ္။ အဲလိုစခန္းခ်ထား တဲ့အခါက်ေတာ့ စခန္းတစ္ခုတစ္ခုမွာ အဖြဲ႕သံုးဖြဲ႕ေပါ႔။ ကာစတန္ကေတာ့ ဌာနခ်ဳပ္မွာပဲ ရွိတာမ်ားတယ္။ ေမာင္ ေတာမွာပဲရွိတာမ်ားတယ္။ ဌာနခ်ဳပ္က ေမာင္ေတာကေန သံုးေလးမိုင္ေလာက္ ေ၀းေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေနာက္ က ႐ိုးမေပၚမွာေတာ့ တပ္ေတြရွိတယ္။ ဌာနခ်ဳပ္ေနာက္က ေတာင္ႀကီးေတြ ေပၚမွာ အရင္ကၽြန္ေတာ္ေျပာတဲ့ ဓားျပဗိုလ္ ကာဇိုင္းဆိုတဲ့ေကာင္ေနခဲ့တဲ့ ေတာင္ႀကီးေပါ႔။ အဲဒီေတာင္က ခ်င္းျပည္နဲ႔ဆက္သြားတယ္။ စစ္ေတြမွာ ေရာက္ေနတဲ့ သူေတြကေတာ့ စာနည္းနည္းတတ္သြားၿပီေပါ၊ ရခိုင္ ရည္လည္းလည္သြားတာေပါ႔ေနာ္။ ေမာင္ေတာက သူေတြက်ေတာ့ နည္းနည္းေျမႇာက္ေပးလို႔ရွိရင္ လုပ္ဖို႔ ေလာက္ပဲသိတာေပါ႔။

သူတို႔ကို ကေလးႏွစ္ေယာက္ ထက္ပိုမေမြးရဘူးလို႔ စည္းကမ္းခ်က္ ထုတ္ထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ေမြးတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ဘြဲ႕ရတဲ့ ဘဂၤါလီေတြရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ စားေသာက္၀င္ထြက္ ေနတဲ့ သူေတြ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ပြင့္ ပြင့္လင္းလင္းပဲေမးတာ။ သူတို႔ကို ဘာေၾကာင့္ ကေလးႏွစ္ေယာက္ပဲေမြး ခိုင္းတာလဲ။ ကေလးႏွစ္ေယာက္ပဲ ေမြးခိုင္းတယ္ဆိုတာ ဒီမွာအခုရွိတဲ့လူ နဲ႔ စပါးထြက္တဲ့ဟာနဲ႔ မင္းတြက္ၾကည့္ ေလလို႔။ မင္းတို႔လူအမ်ားႀကီးျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ ဆန္မေလာက္ဘူးလု႔ိ။ မင္းတို႔တျခားကလည္း ၀ယ္လို႔မရဘူး။ မင္းတို႔ဆန္ကိုလည္းတျခားကို ေရာင္းလို႔မရဘူးေလလို႔။ ေဒသတြင္းစား၀တ္ ေနမႈမဖူလံုဘူးဆိုရင္ မင္းတို႔သူခိုး ေတြ၊ ဓားျပေတြ ေပၚလာမွာေပါ႔ဆိုၿပီးေတာ့။  ကိုင္ေတာ့ကိုင္ထားတာပဲ။ ဒီမိုကေရစီေခတ္ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီေကာင္ ေတြက နည္းနည္းေသြးတိုးစမ္းတဲ့ အပိုင္းရွိတယ္။ ျပစ္မႈေတြခဏခဏျဖစ္ တယ္။ ရဲေတြကိုသတ္ပစ္တယ္။ ဒီ ေကာင္ေတြက။ ရဲသတ္တာၾကာၿပီ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ဦး လ၀ကတိုင္းမွဴးလုပ္ တည္းကျဖစ္တာ။ လံုထိန္းရဲကင္းက ဒုရဲအုပ္ကို သတ္ပစ္လိုက္တာ။ သတ္တဲ့ေကာင္ေတြက ဘဂၤလားကို ထြက္ေျပးသြားတာ။ ျပန္မလာေတာ့ဘူး။ တစ္ရြာလံုးကို မီး႐ိႈ႕ပစ္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့။ ႐ိႈ႕လည္းမ႐ိႈ႕ျဖစ္ပါဘူး။ ဒီအ တိုင္းပဲၿပီးသြားတာ။ ေသတဲ့ေကာင္ သာေသသြားတာ။ အဲဒီမွာ ယူအန္က လာတဲ့အဖြဲ႕ေတြ လူ႔အခြင့္အေရး စာနာမႈေတြ လုပ္ရမယ္ဘာညာ ေလွ်ာက္ေျပာတာ။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ ေတာ္တုိ႔ကိုေလ။ ယူအန္ကလံုး၀မတင္ ဘူး။ ယူအန္ကေဆးခန္းေတြဘာေတြ မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အခက္အခဲျဖစ္လို႔ သြားရင္ မလာခဲ့ပါနဲ႔လို႔ေျပာတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က်ေတာ့ ယူနီေဖာင္းနဲ႔ မလာပါနဲ႔ ဒါမ်ိဳးေျပာတာ။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြက ဗမာေတြ၊ ရခိုင္ေတြ မ်ားပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေဒသခံ ရခိုင္ကို သံုးခဲတယ္။ ဗမာျပည္က လာတဲ့ဟာေတြမ်ားတယ္။ သံုးရင္ ေဒသခံဆို ရခိုင္မသံုးဘူး။ ဘဂၤါလီ သံုးတယ္။ အဲေတာ့ အန္ဂ်ီအိုေတြရဲ႕ ဟိုဟာကလည္း မ႐ိုးသားဘူး။ လမ္း မွာေတြ႕ရင္ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကုန္းေၾကာင္း ေလွ်ာက္ရတာ တစ္ေနရာနဲ႔ တစ္ေန ရာသြားရင္။ တအားဒုကၡေရာက္တာ။ သူတို႔ကားနဲ႔ လံုး၀မတင္ဘူး။ ကၽြန္ ေတာ္တို႔ဆီက လူကို ကားနဲ႔တင္တဲ့ ဒ႐ိုင္ဘာကို ျဖဳတ္ပစ္လိုက္တယ္။ တစ္ခါတည္း။ ယူအန္တို႔ အန္ဂ်ီအိုတို႔ အဖြဲ႕အစည္းေတြကေလ။ သူတို႔ရဲ႕ အျပဳအမူကလည္း လံုး၀မ႐ိုးသားဘူး။

မီး႐ိႈ႕တဲ့တစ္ေယာက္ကုိလုိက္ဖမ္း တာဘဂၤလားထဲကို ထြက္ေျပးတယ္ လို႔ေျပာတယ္။ ထြက္ေျပးတယ္ေလ။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ လစ္ရင္လစ္သလိုျပန္လာမွာပဲ။ အခုစစ္ေတြက လူတစ္ေထာင္ ေလာက္ထြက္ေျပးသြားၿပီေျပာတယ္။ ဘဂၤလားကို။  သေဘၤာနဲ႔ေျပးတာေပါ႔ သူတို႔။ သေဘၤာကသူတို႔သေဘၤာေတြရွိ တယ္ေလ။ သေဘၤာဆိုတာ စက္တပ္ ေလွမဟုတ္ပဲနဲ႔ ေလာင္းေလွ၊ ေလွႀကီး ေတြ။ ေလွႀကီးကို လူႀကီးေတြေျပာ သလို ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူပ်င္း ေလွာ္ေလွာ္တာေပါ႔ေနာ္။ ေလွဦးကို ေက်ာေပးၿပီးေတာ့ခတ္တာ။ ေလွႀကီး တစ္စီးတစ္စီးကို ေလးငါးဆယ္ေယာက္ ၀ိုင္းခတ္တာေပါ႔။ စက္ေလွရွိလို႔ရွိရင္ လည္း စက္ေလွနဲ႔သြားၾကတာေပါ႔။ ဘာမွမေ၀းဘူး။ စစ္ေတြကေနၿပီးေတာ ရွင္မျဖဴကၽြန္းကိုေလ အမ်ားဆံုးသြားရ  တစ္ေန႔ခင္းပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တု႔ိေနခဲ့တဲ့ အခုျပႆနာေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ေနရာ  ကေန ရွင္မျဖဴကၽြန္းကို မီးေရာင္ပ်ပ် ေလးေတာင္ျမင္ရေသးတယ္။

ရွင္မျဖဴကၽြန္းမွာ ဘဂၤလားေရတပ္ ရွိတယ္ေလ။ အေမရိကန္ကလည္း တပ္ေတြခ်ထားတယ္ေျပာတယ္။

ရွင္မျဖဴကၽြန္းကို သူတို႔ရွပူရီးယားလို႔ေခၚတယ္။ ဖေလာင္းခ်ိတ္ကို ကုန္ဇားလို႔ေခၚတယ္။ အဲဒီေနရာေတြက ကုန္ဇားတို႔ဘာတို႔က်ေတာ့ ပင္လယ္ ကမ္းေျခလည္းရိွတယ္ေပါ႔ေနာ္။ အဲဒါ ေတြက အရင္တုန္းက ဗမာပိုင္ေတြပဲ ဟာႀကီးကို။ ရခိုင္ေတြလည္းရွိတယ္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြဘာေတြလည္းရွိတယ္။ ဘုန္းႀကီးေတြဘာေတြလည္း ရွိတယ္။

မေန႔ကထိေတာ့လည္း မၿငိမ္ေသးဘူးတဲ့။ ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း သူတို႔ စခန္းေတြ ႐ုတ္ခိုင္းလို႔ စစ္ေတြကို ျပန္႐ုတ္လာတာ လမ္းမွာေတာင္ အေလာင္းတစ္ေလာင္း ေတြ႕ခဲ့ေသး တယ္တဲ့။  အဲဒါမ်ိဳးေတြျဖစ္ ေနတယ္။ သူတို႔က အစၥလာမ္ဆိုေပမဲ့ အစၥလာမ္ဂိုဏ္းေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ႔။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕စိတ္ထဲမွာ သူတို႔လူနဲ႔ သူတို႔လူအင္အားမ်ား ေအာင္လုပ္ အရင္တုန္းက အဲဒီေနရာေတြက ဟိႏၵဴမ်ား တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွိတဲ့အခ်ိန္အထိ ရြာတစ္ရြာကို ဟိႏၵဴတစ္အိမ္စ ႏွစ္အိမ္ စရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဟိႏၵဴဆိုရင္တစ္ရြာ လံုးက၀ိုင္းႏွိမ္ထားတာ။  ဟိႏၵဴဆိုရင္ ႏွိမ္ထားတယ္။ စကားေျပာလို႔ရွိရင္ ဟိႏၵဴမက ဟိႏၵဴမက အဲလိုေျပာတာ။ ဒါေပမဲ့လည္း ရခိုင္က်ေတာ့ သူတို႔လုပ္ လို႔မရဘူး။ ရခိုင္က ေတာ္ေတာ္ မာတယ္။

အခုကေတာ့အဖြဲ႕ေတြက ရခိုင္မွာ ေရွ႕တန္းစခန္းလိုျဖစ္သြားတာေပါ႔။  အရင္တုန္းကလည္း ေသနတ္ေပးကိုင္ ထားတာပဲ။ ေမာင္ေတာမွာပဲ။ စစ္ေတြမွာေတာ့မပါပါဘူး။ တပ္နဲ႔ တြဲလို႔လည္း လက္နက္ေပးကိုင္တာပါ။ လ၀ကကေတာ့ မေပးဘူး။ ေပးလို႔ရွိ ရင္လည္း ပစ္တာခတ္တာေတြျဖစ္မွာ စိုးလို႔ျဖစ္မွာေပါ႔။

ပတ္စပို႔႐ံုးထဲကထြက္လာတယ္ သိလား။ ေမာင္ေတာက ဘဂၤါလီက ဗမာျပည္ဘက္ကိုလံုး၀လာလို႔မရဘူး။ မွတ္ပံုတင္ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ လာလို႔ရသြားတယ္။ သူတို႔ေတြ မွတ္ပံုတင္လံုး၀မရွိဘူး။ လာတဲ့သူ မွန္သမွ် ခိုးၿပီးေတာ့လာတဲ့သူ ေတြခ်ည္းပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ခိုးသြင္း တာမိတယ္အဲဒါမ်ိဳးေတြ။ ခဏခဏျဖစ္ ဖူးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ခိုင္းတာလုပ္ ရတဲ့သူေတြေလ။ လ၀က ပိုက္ဆံယူ ၿပီးလႊတ္ေပးတယ္ဆိုတာ။ လ၀ကက ပိုက္ဆံမယူဘူးလားဆိုေတာ့ ယူေတာ့  ယူတယ္။ ယူတယ္ဆိုတာက အဲလို ၀င္လာတဲ့ေကာင္ေတြဆီက ရတာမ ဟုတ္ဘူး။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ ေတာင္းစားလို႔ရတဲ့ဟာေတြပဲ။ ဒီ ေကာင္ေတြကို အဲလိုခိုးသြင္းလို႔ရတဲ့ ဟာမ်ိဳး တစ္ခုမွမရွိဘူး။ အခုဘာျဖစ္ လဲတ႐ုတ္ေတြ၀င္လာတယ္ေနာ္။ မႏၲေလးမွာ တ႐ုတ္ေတြေနရာအေျခ တက်ျဖစ္သြားတာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ သြားသလဲဆိုရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္ မွာျဖစ္သြားတာပဲ။  ဟိုကလူေတြ လာေနတယ္။ မွတ္ပံုတင္ေတြဘာေတြ ရသြားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက ဘာမွ လုပ္လို႔မရဘူး။ တစ္ခုေတာ့ရိွ တာေပါ႔။ ကၽြန္ေတာ္တု႔ိမွတ္ပံုတင္ လုပ္တဲ့ကိစၥေတြမွာေလ။ အားခ်င္း အားခ်င္းေပါ႔ေလ။ ဟိုဟာေတြေလွ်ာ့ ေပးတယ္။ ဒီဟာေတြေလွ်ာ့ေပးတယ္ ဆိုတာ။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ လူဦးေရ ရဖို႔ တစ္ေန႔ဘယ္ေလာက္ၿပီးရမယ္ဆိုၿပီး ေတာ့ ခိုင္းတဲ့ဟာေတြေပါ႔။ အဲဒါေတြ ကေတာ္ေတာ္ရီဖို႔ေကာင္းတယ္။ အဲဒီ ျပႆနာတစ္ခုကေတာ္ေတာ္ေလးႀကီး ႀကီးက်ယ္က်ယ္ျဖစ္သြားတယ္။ ၂၀၀၅-၂၀၀၆ ေလာက္က။ ျပႆနာ ေပါင္းစံုအားလံုးကို လ၀ကေခါင္း ေပၚပံုခ်တယ္။ ဒါေပမဲ့ ခိုင္းတဲ့ဟာက ေတာ့ ဘယ္သူေတြခိုင္းလဲဆိုေတာ့ အကုန္လံုးသိပါတယ္။ ၈၉-၉၀ မွာ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ တုန္းကဆို ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း မမီ ဘူး။ ေက်ာင္းသားပဲရိွေသးတယ္။ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ကို တစ္ေန႔ကို လူသံုးရာ ၿပီးရမယ္ ခိုင္းတယ္။ မွတ္ ပံုတင္တစ္ကယ္ ေသေသခ်ာခ်ာဖိဖိစီး စီးလုပ္လု႔ိရွိရင္ ငါးေယာက္ၿပီးဖု႔ိေတာင္ အႏိုင္ႏိုင္တစ္ေန႔ကို။ သံုးရာမၿပီးလုိ႔ရိွ ရင္ဘာလုပ္မယ္။ ညာလုပ္မယ္ဆို ေတာ့ လုပ္ရတယ္ေလ။ ၉၂ ခုႏွစ္ မုန္တိုင္းစစ္ဆင္ေရးသိလိုက္တယ္ မဟုတ္လား။ ေကအန္ယူကိစၥေလ။ အဲဒီမွာ မွတ္ပံုတင္ေတြနဲ႔ ကရင္သူပုန္ ေတြကိုမိတယ္။ ကရင္သူပုန္ေတြ နယ္ေျမထဲက မွတ္ပံုတင္ေတြကိုမိ တယ္ေပါ႔ေလ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့။ အဲဒီမွတ္ပံုတင္ေတြ လုပ္ေပးတဲ့သူေတြ ကိုျဖဳတ္ပစ္လိုက္တယ္။ အဲဒါ ၉၂ ခုႏွစ္မွာျဖစ္သြားတဲ့ဟာ။ အခုျဖစ္တဲ့ ဟာေတြနဲ႔ ဘယ္လိုဆန္႔က်င္ဘက္ ေတြျဖစ္ေနလဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာ ျပတာပါ။

ရွမ္းျပည္မွာလည္း တ႐ုတ္ နဲ႔ ရွမ္းနဲ႔က ခြဲလို႔မရဘူး။ ရွမ္းမ်ိဳးႏြယ္ စုထဲမွာပါတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း တ႐ုတ္နာ မည္ေတြနဲ႔ ေနၾကတာရွိတယ္။ ဗမာေတြအလြယ္ေခၚေတာ့ ရွမ္းတ႐ုတ္ေပါ႔ ေလ။ အဲဒီမွာ လူတစ္ေယာက္က မွတ္ပံုတင္လုပ္သြားတယ္ေပါ႔။ လုပ္ၿပီး ေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ရွမ္းနဲ႔ကို ကူးေနတာ။ ကူးေနရင္းနဲ႔ ဒီေကာင္က တကယ့္ ဘိန္းေမွာင္ခို ဆရာႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ထဲမွာ တ႐ုတ္ရဲကဖမ္း ေရာ။ ဖမ္းလည္းဖမ္းေရာ ဒီေကာင္က မွတ္ပံုတင္ထုတ္ျပတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သားပါဆိုၿပီးထုတ္ျပတယ္။ ျမန္မာျပည္ က မွတ္ပံုတင္ထုတ္ျပေတာ့ တ႐ုတ္ ကျမန္မာျပည္ကုိလႊဲလိုက္ေရာ။ အဲဒီ လူက မွတ္ပံုတင္ပထမတစ္ခါ လုပ္သြားတယ္။ ေပ်ာက္သြားတယ္။ ေပ်ာက္သြားေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခုႏွစ္ ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္းေသခ်ာမမွတ္ မိေတာ့ဘူး။ လာလုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဘယ္သူကေနလွမ္းေျပာလဲဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက ဒုတိယၫႊန္ၾကား ေရးမွဴးခ်ဳပ္ကေနၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္မွဴး ကိုလွမ္းေျပာတယ္။ ျပည္နယ္မွဴးကို ကူညီလိုက္ပါ။ ျပည္နယ္မွဴးကလည္း ခ႐ိုင္မွဴးကို ကူညီလိုက္ပါဆိုၿပီးေတာ့ လွမ္းေျပာတယ္။ ခ႐ိုင္မွဴးကလည္း ခ႐ိုင္ဦးစီးမွဴးကို ကူညီလိုက္ပါဆိုၿပီး ေတာ့ ခိုင္းလိုက္တယ္။ အဲဒီမွာ ၿမိဳ႕ နယ္႐ံုးကေနၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥက စၿပီး ေတာ့ တည္ေဆာက္ရတာကိုး။ ၿမိဳ႕ နယ္ၿပီးေတာ့မွ ခ႐ိုင္၊ ခ႐ိုင္ၿပီးေတာ့မွ အဆင့္ဆင့္နဲ႔ အဲဒီလူရဲ႕ ကဒ္ျပားထြက္ သြားတယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္ထုတ္ေပး လိုက္တဲ့ကဒ္ျပားကေပါ႔။ အဲေတာ့ ျပည္နယ္မွဴးေရာ၊ ခ႐ိုင္မွဴးေရာ၊ ၿမိဳ႕ နယ္မွဴးေရာသံုးေယာက္စလံုး ရာထူး တဆင့္စီ ခ်လိုက္တယ္အဲဒီတုန္းက။

အဲဒီတ႐ုတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ကိစၥတုန္းက အဲဒီတ႐ုတ္ကေတာ့ ဘာျဖစ္သြားလဲ ေတာ့မသိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာျဖစ္ တဲ့အခ်ိန္မွာ ဖုန္းနဲ႔ၫႊန္ၾကားတဲ့ ဒုခ်ဳပ္ကမရွိေတာ့ဘူး။ သူ႔ကိုလွမ္းေျပာတဲ့ အခါမွာ သူက လ၀ကမဟုတ္ေတာ့ ဘူး။ သူ႔ကိုေျပာစရာမလုိဘူးဆိုၿပီး ေတာ့ျဖစ္တယ္။ လက္ရွိရာထူးက်သြား တဲ့ပုဂိၢဳလ္ႀကီး သံုးေယာက္ကေတာ့ မူလရာထူး ေတြျပန္ရၿပီးေတာ့ လက္ရွိဌာနထဲမွာ ရွိေသးတယ္။ အဲလိုေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္လာလု႔ိ ရွိရင္ေတာ့ လ၀ကကို ေခါင္းတပ္ တာေပါ႔ေလ။ ဒါေပမဲ့လ၀က ရဲ႕ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြက စစ္တပ္က အရာရွိႀကီးေတြမ်ားတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလက်ရင္ ကၽြန္ ေတာ္တို႔က တိုင္းကလည္း တခ်ိဳ႕ကိစၥ ေတြမွာ မလိုေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္ကိုတိုက္ ႐ိုက္ေျပာထားတာရွိတယ္။ ဒါမ်ိဳးဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားသား လာလုပ္တဲ့ကိစၥမ်ိဳးဆို ရင္ ဗီဇာနဲ႔ ပတ္စပို႔နဲ႔လာရင္ ႏိုင္ငံ ျခားသားကိုး။ တရား၀င္ခြင့္ျပဳမိန႔္နဲ႔ လာတာေလ။  ဒါမ်ိဳးဆုိမတင္နဲ႔ ေတာ့။ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့မဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက ဒုခ႐ိုင္မွဴးတို႔ဘာ တို႔က ဟိုၾကပ္ဒီၾကပ္ၾကပ္တာေပါ႔ေနာ္။ သူ႔ကိုၾကပ္တာ။ သူ႔ကိုၾကပ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေအာက္ကိုျပန္ၾကပ္ေရာ။ အဲလိုမ်ိဳးဟာေလးေတြက အမ်ားႀကီး ပဲ။ မသိလည္းမသိဘူးေပါ႔ေနာ္။ အေပၚကခိုင္းရင္ လုပ္ရမွာပဲဆိုတာႀကီး က အ႐ိုးစြဲေနတာေလ။ ဒီလိုအ႐ိုးစြဲ ေနလို႔လည္း ဒီလိုလူမ်ိဳးေတြကို ေနရာေပးထားတာကိုး။ အမိန္႔နာခံတာက ေကာင္းေတာ့ေကာင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမိန္႔နာခံမႈကို အလြဲသံုးစားလုပ္ၿပီးေတာ့ စိတ္ကူးတည့္ရာေတြေလွ်ာက္ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ နည္းနည္းမ်ား တာေပါ႔။

ဒါေတြၿပီးလို႔ရွိရင္ ဘာေတြဆက္ လုပ္ဦးမလဲမသိေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ေျပာရဲတာက လ၀ကက လူအင္အားလည္းမရွိဘူး။

လ၀က ၀န္ထမ္းအင္အားအနည္း ဆံုးေလးရာေက်ာ္၊ ငါးရာေလာက္ရွိ မယ္။ ေယာက်္ားေလးေတြခ်ည္းပဲ။ ေမာင္ေတာမွာ၊ ေမာင္ေတာ နစက၊ နစကဆိုတာ နယ္စပ္ေဒသ လူ၀င္မႈ စစ္ေဆးေရး ကြပ္ကဲမႈဌာနခ်ဳပ္။၀န္ထမ္းေလးရာ၀န္းက်င္ေလာက္ရိွတယ္။

ဌာနခ်ဳပ္ရဲ႕လက္ေအာက္ခံ စခန္း ၂၅ ခုမွာေပါ႔။ အကုန္လံုး ျဖန္႔ထားတာေပါ႔။

အဲလိုလည္းမဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပမယ္။ ေမာင္ေတာတစ္ၿမိဳ႕နယ္လံုးေျမပံုကို ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပ မယ္။ ေမာင္ေတာေျမာက္ပိုင္းမွာ ခ်င္းေတာင္နဲ႔ဆက္သြားတယ္။ အဲဒီ ကေနၿပီးေတာ့ စတာ နယ္ေျမကိုးခုရွိ တယ္အားလံုးေပါင္း။ နယ္ေျမတစ္မွာ ဆိုလို႔ရွိရင္ နယ္ေျမ႐ံုးကေအာင္သေျပ လို႔ေခၚတယ္။ ေအာင္သေျပစခန္းေပါ႔။ နယ္ေျမတစ္ပိုင္နက္မွာမွ (    ) စခန္းတို႔ ဗႏၶဳလစခန္းတို႔ အဲလိုမ်ိဳးရွိ တယ္။ ခ်င္းနဲ႔အနီးစပ္ဆံုးျဖစ္သြားၿပီ။ အဲဒီဘက္ကေနဘာေတြရွိလဲဆိုလို႔ရွိ ရင္ မ်ိဳတို႔၊ ဒိုင္းနက္တို႔ အဲလိုတိုင္းရင္း သားေတြရွိတယ္။ နယ္ေျမ ၂ က်ေတာ့ နယ္ေျမ ၂ မွာကၽြန္ေတာ္ေနခဲ့ဖူး တယ္။

အဲဒီတုန္းကဆိုေမယုေတာင္က ၀ါးေတြတအားေပါတာ။ ေမယုေတာင္ ကိုေက်ာ္မွ ဘူးသီးေတာင္ေရာက္တာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔စစ္ေတြကေနၿပီးေတာ့ သေဘၤာနဲ႔လာရင္ ဘူးသီးေတာင္ကို အရင္ေရာက္တယ္။ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာက လူေတြက တြဲသာေခၚ တာ ၁၆ မိုင္ေလာက္ေ၀းတယ္။ ေနာက္ေမယု ေတာင္ႀကီးကို ေက်ာ္ရတယ္။ ေမယု ေတာင္ႀကီးကို ေက်ာ္မွ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ထဲကိုေရာက္တာေပါ႔ေနာ္။ ေမယု ေတာင္ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ျခမ္း တစ္ျခမ္းလံုးေပါ႔။ ေမယုေတာင္နဲ႔ဆက္သြားတဲ့ ကၽြန္ေတာ္ခုဏက ေျပာတဲ့ ကာဇိုင္းေတာင္တုိ႔ဘာတို႔ ခ်င္းေတာင္ ေတြနဲ႔ဆက္သြားတဲ့ေတာင္ဆိုတာ ေမယုေတာင္ကေနၿပီးေတာ့ ဆက္သြား တဲ့ဟာေတြပဲ အကုန္လံုး။ အဲဒီ ေတာက္ေလွ်ာက္ေပါ႔။ ႐ိုးမႀကီးရဲ႕ ေနာက္ေက်ာအကုန္လံုးကို တပ္လည္း ရွိတယ္၊ ရဲလည္းရွိတယ္။ လ၀က လည္းရွိတယ္။ ကာစတန္လည္းရွိ တယ္။ အကုန္လံုး လ၀က ယူနီေဖာင္း ၀တ္ခိုင္းထားတယ္။ လ၀က ဆိုၿပီး။ အမွန္ကေတာ့ နယ္ျခားမွာ နယ္ျခား ေစာင့္တပ္လည္းမရွိဘူး။ မရွိတဲ့အခါ က်ေတာ့ လ၀က တပ္ပဲေစာင့္လို႔ရ တာေပါ႔။ အုပ္ခ်ဳပ္တာကေတာ့ စခန္း ေတြမွာ ဗိုလ္ႀကီးအဆင့္ေတြအုပ္ခ်ဳပ္ တာ။ နယ္ေျမ႐ံုးေတြမွာေတာ့ ဗိုလ္မွဴး အဆင့္ေတြအုပ္ခ်ဳပ္တာ။ အဲဒီပုဂိၢဳလ္ ေတြကေတာ့ ေတာ္ရင္ေတာ္သလိုေပါ႔။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ဘာျဖစ္လည္း ဆိုေတာ့ တပ္ရိကၡာစားတယ္။ ပညာ ေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးျပတာခံၿပီးေတာ့ေပါ႔။ အစားဆင္းရဲ၊ အေနဆင္းရဲေပါ႔ဗ်ာ။ တိုင္းျပည္ကိုခ်စ္လို႔လည္း ဘာမွမ ညည္းခဲ့ဘူး အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက။ ဒါေပမဲ့တစ္ခုရွိတယ္ေလ။ တကယ္အဲဒီအ ခ်ိန္မွာတုန္းကသာ ေသမယ္ဆိုရင္ ေလ။ အူအတက္ေပါက္တာတို႔ဘာ တို႔ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ေဆးကုလို႔မရဘူးေသမွာ။ ေနာက္ဆံုးအဲဒီမွာ မူဂ်ာဟစ္ ရွိတုန္းကေရာက္ခဲ့တဲ့ သူေတြဆိုရင္ လွည့္ကင္းသြားရင္းနဲ႔ ေခ်ာင္းပစ္ခံရ လု႔ က်တဲ့သူေတြ က်ကုန္ၾကတယ္။ ေသတဲ့လူေတြလည္း ေသတယ္ေပါ႔ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ အခုမီဒီယာဆရာေတြက မသိၾကဘူး။ တခ်ိဳ႕ေတြက လ၀က ေၾကာင့္ျဖစ္တာဆိုၿပီးေတာ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျဖစ္တဲ့အခက္အခဲကို မသိဘူး။ လူေတြက ဗမာဆိုရင္ခက္တယ္။ တ႐ုတ္၊ ကုလားဆိုရင္ လြယ္တယ္ ဆိုၿပီး ဒီလိုပဲေျပာၾကတာပဲ။ တ႐ုတ္ ကုလားက ပိုက္ဆံရလို႔တဲ့။ ပိုက္ဆံရ တိုင္းလည္းကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ေပးလို႔ မရဘူး။ FRC ကိုင္ထားတဲ့သူတစ္ ေယာက္က ကၽြန္ေတာ့္ကိုဗ်ာ မွတ္ပံု တင္ေလးလုပ္ေပးပါ။ သိန္းတစ္ရာ ေပးပါ႔မယ္ ဆိုရင္ေတာင္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔လုပ္ေပးလို႔မရဘူး။ ဘာလုိ႔မရ လည္းဆိုရင္ မရစရာအေၾကာင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ 

ကၽြန္ေတာ္က ေမာင္ေတာမွာေန တုန္းက လက္ေထာက္ လ၀ကမွဴး။ လက္ေထာက္လ၀ကမွဴး၊ ဒုလ၀ကမွဴး၊ လ၀ကမွဴး၊ ဦးစီးအရာရိွေပါ႔။ အဲလို ေခၚတာေပါ႔။ တိုက္နယ္မွဴးဆိုတာက တာ၀န္ေပါ႔။ လက္ေထာက္လ၀ကမွဴး နဲ႔ ဒုလ၀ကမွဴးကို တိုက္နယ္မွဴးတာ၀န္ ေပးလို႔ရတယ္။ လ၀ကမွဴးအဆင့္က ေတာ့ ဒုဦးစီးေပါ႔။ ဘဂၤါလီပိတ္ဆို႔ေရး ဆိုတာရွိေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆီမွာဘဂၤါလီပိတ္ဆို႔ေရးအဖြဲ႕သပ္သပ္ ထားတာ။ အခုေတာ့ ဘဂၤါလီပိတ္ဆို႔ ေရးအဖြဲ႕ေတြကေတာ့ ျဖစ္တဲ့ျပည္နယ္ ႐ံုးမွာ ျပန္စုေနတယ္တဲ့။ နစက႐ံုးက အဖြဲ႕ေတြကေတာ့ လံုၿခံဳေရး၊ ကင္း ေစာင့္ဒါပဲလုပ္ရမွာေပါ႔။ အင္အားေလး ရာေက်ာ္ေလာက္ေတာ့ ရွိတယ္။ တပ္ နဲ႔ရဲနဲ႔ေပါင္းလို႔ရိွရင္ အင္အား ႏွစ္ ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္ရွိတယ္။

နတလကေနၿပီးေတာ့ အိမ္ေတြ ေဆာက္ေပးတယ္။ ရြာေတြတည္ေပး တယ္ေပါ႔ေနာ္။ ျမန္မာျပည္က အေျခ အေနမဲ့ေတြ၊ ေထာင္ထြက္ေတြဘာေတြ လည္းပါတာေပါ႔ေလ။ ေနစရာမရွိရင္ ႏြားတစ္ရွဥ္း၊ ထြန္တစ္တုံးေနာက္ လယ္ဘယ္ႏွစ္ဧက၊ အိမ္တစ္လံုးေပး မယ္။ လာေနၾက။ လာေနၿပီးေတာ့ ေနာက္ပိုင္းၾကေတာ့ ဒဏ္မခံႏိုင္တဲ့ လူေတြကေတာ့ ျပန္ေျပးတာေပါ႔။ ဘဂၤါလီေတြကို ႏြားေတြ၊ လယ္ေတြ ေရာင္းၿပီး ျပန္ေျပးတယ္။ မီး႐ိႈ႕ခံရတဲ့ လယ္ေတြက နတလ ရြာေတြမ်ား တယ္။ နတလက လုပ္ေပးထားတဲ့ ရြာေတြမ်ားတယ္။ ရခိုင္ရြာေတြလည္း ရွိေတာ့ ရွိတယ္ေပါ႔။ ရခိုင္ကလည္း သူ႔အစုေလးနဲ႔ သူေနတာပါ။ ဘဂၤါလီ နဲ႔မေရာဘူး။ သူ႔အစုေလးနဲ႔သူေနတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လွည့္ကင္းေတြဘာေတြ သြားရင္ ရခိုင္ေတြနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ရင္းရင္းႏွီးႏွီးေနခဲ့တယ္။ သူတို႔သေဘာ ထားေတြက မဆိုးဘူး။ ဒါေပမဲ့ေသြး ႀကီးတယ္။ ဘဂၤါလီနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ထိခိုက္မႈေတြ သူတို႔မွာ အမ်ားႀကီး ခံစားခဲ့ရၿပီးသြားၿပီေလ။ ရခိုင္ ကေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ တိုင္းရင္း သားထဲမွာ ပါတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ခပ္ ေပါ႔ေပါ႔ပဲေနတယ္။ သိပ္ၿပီးေတာ့ အေလးအနက္မထားဘူး။ ျဖစ္လာလို႔ ရွိရင္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းထၿပီး တုန္႔ျပန္ တာမ်ိဳးေပါ႔။ ေသြးပူတဲ့အခ်ိန္ေလးပဲ။ ဘဂၤါလီေတြကအၿမဲအဲဒါကို စိတ္ထဲမွာ အၿမဲရွိတယ္။ အဲေတာ့ ထစ္ကနဲဆိုရင္ ေသတာပဲ။ အရင္ေခတ္ကလည္း ေသတာပဲ။ ရခိုင္ရြာေတြအဲလိုနဲ႔ေပ်ာက္ သြားတာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ရခိုင္ေတြက ရြာကိုစြန္႔ၿပီး ထြက္ေျပး သြားတယ္။ ဘဂၤါလီေတြက ၀င္ေန တယ္။ လယ္ေတြလည္းယူလိုက္တယ္ အဲလိုမ်ိဳးေပါ႔ေနာ္။ အခုလည္းအဲလိုပဲ ျဖစ္မွာပဲ ဒုကၡသည္ဆိုၿပီးေတာ့ ေမာင္ ေတာၿမိဳ႕ေပၚတက္လာတယ္။ ဘူးသီး ေတာင္ၿမိဳ႕ေပၚတက္လာတယ္။ ရေသ႔ ေတာင္မွာတက္လာတယ္ေပါ႔ေနာ္။ ရြာေတြလယ္ေတြ ဒီအတိုင္းထားခဲ့ရတယ္။ ထားခဲ့လို႔ရွိရင္ ဘဂၤါလီကပဲ တက္ယူသြားမွာပဲ။ သူတို႔မရွိေအာင္က လူႀကီးေတြအေနနဲ႔လည္း ေခါင္းခဲမွာပဲ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကလည္းလံုး၀လက္ မခံဘူး။ သူတို႔နဲ႔အသားအေရာင္၊ အေသြးေရာင္၊ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ၊ ဘာသာစကားအကုန္ တူတယ္။ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာလည္း တူတယ္။ အဲဒါကိုေတာင္သူတို႔ႏိုင္ငံ သားမဟုတ္ပါဘူးဆိုၿပီးေတာ့။ ကၽြန္ ေတာ္တို႔ဆီမွာ သူတို႔နဲ႔ တူတာတစ္ ေယာက္မွမရွိဘူး။ ရခိုင္နဲ႔က ႐ုပ္ကခပ္ ဆင္ဆင္တူတာပဲရွိတယ္။ ဘာသာစကားမတူဘူး။  

                                                                                                                                                                                (ေက်ာ္စြာ)

ဘႀကီးသက္