အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈကိစၥ အေမရိကန္အမတ္မ်ား ေဆြးေႏြး

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အေမရိကန္စင္တာမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲအတြင္း အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂၽြန္မက္ကိန္း စကားေျပာဆိုေနစဥ္။ (ဇန္န၀ါရီလ ၂၂၊ ၂၀၁၂)

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြ တနဂၤေႏြေန႔မွာ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ သဘာပတိ သူရဦးေရႊမန္းတို႔နဲ႔ ေတြ႔ဆံုပါတယ္။ ဒီလို ေတြ႔ဆံုတာမွာ အေမရိကန္ အစိုးရက ျမန္မာအေပၚ အေရးယူထားတဲ့ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို အဓိကထား ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္ လို႔လည္း ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့သူေတြက ဆိုပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ မသိဂႌထိုက္က တင္ျပထားပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြ ဇန္န၀ါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ေနအိမ္မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုေတြ႔ဆံုတာမွာ ျမန္မာ စစ္အစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္က စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူေရး အားေပးေထာက္ခံခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဂၽြန္မက္ကိန္း အပါအ၀င္ ဝါရင့္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ဂ်ိဳးဇက္လီဘာမန္၊ ကယ္လီအယို႔တ္ (Kelly Ayotte) နဲ႔ ရွယ္လ္ဒန္ ၀ိုက္ေဟာက္စ္ (Sheldon Whitehouse) တို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။
ျမန္မာအေပၚ အေရးယူထားတဲ႔ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းေရးမွာ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ သေဘာထားကလည္း အေရးႀကီးတယ္ ဆိုၿပီး သူတို႔က ေျပာဆိုထားတာပါ။ ေတြ႔ဆံုမႈအၿပီး သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတာမွာေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အခုလို ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“ဒီ sanctions ေတြ အစကတည္းက လုပ္ကတည္းက ဘာေၾကာင့္ လုပ္တယ္၊ ဘယ္ေျခလွမ္းေတြ လွမ္းရင္ ဘယ္ sanctions ေတြကို ႐ုပ္သိမ္းေပးမယ္ဆိုတာကို ေျပာထားၿပီးသားပါ။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေျခလွမ္းေတြ လွမ္းၿပီးရင္ေတာ့ sanctions ေတြကို စၿပီးေတာ့ ႐ုပ္သိမ္းမွာပါ။ ဒီေျခလွမ္းေတြက ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ခုတည္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။”
ျမန္မာ စစ္အစိုးရက ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်တာ၊ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ လက္နက္ကိုင္ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားေနတာေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္ အစိုးရက စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈနဲ႔ အေရးယူထားတာပါ။ ဒီလုိ အေရးယူထားတာေတြကို ဧၿပီလမွာ က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ တရားမွ်တမႈ ရွိယံုနဲ႔ေတာ့ ဖြင့္ေပးမွာမဟုတ္ဘဲ အေရးယူထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ဘယ္ေလာက္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ ရွိမလဲ ဆိုတဲ႔ အေပၚမွာ စဥ္းစားၿပီး တစ္ဆင့္ခ်င္း ေျဖေလွ်ာ့သြားမယ္လို႔လည္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြနဲ႔ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးသူ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ကိုေဌးၾကြယ္က အခုလို ေျပာပါတယ္။
“sanctions နဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ အေမရိကားရဲ႕ ပထမ ေပၚလစီျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလံုး လြတ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ စစ္ပြဲေတြ ရပ္ဆုိင္းၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေျဖရွင္းေရးကို တည္ထားတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ေပၚလစီႏွစ္ရပ္ကိုပဲ ေဆြးေႏြးျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကလည္း သူတို႔နဂိုကတည္းက ရပ္တည္ထားတဲ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ေျပာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လက္က်န္ ရွိေနေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြရဲ႕ စာရင္းကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔က ေပးမယ္ဆိုတာေတြ လည္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။”
၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားေတြ အေနနဲ႔ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာအၾကား သံအမတ္ႀကီးအဆင့္ ျပန္ၿပီး ဆက္ဆံေရး ထူေထာင္လာတာကို ႀကိဳဆိုတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ေရွ႕ဆက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ျမန္မာ အတိုက္အခံေတြ အၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။
အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ ျပန္႐ုပ္သိမ္းေရး အတြက္ မူလက ခ်မွတ္ထားတဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးေရး၊ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ တိုက္ပြဲေတြ ရပ္စဲေရး လက္ရွိ ပကတိ အေနအထားေတြကို သံုးသပ္ဖို႔လည္း အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြကို တိုက္တြန္းခဲ့တယ္ လို႔လည္း ကိုေဌးၾကြယ္က ေျပာပါတယ္။ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလည္း ကိုေဌးၾကြယ္က အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ဒီလိုဗ်။ အခုခ်ိန္မွာ က်န္ေနေသးတယ္ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြက လက္နက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ေနတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ လက္နက္မႈေတြနဲ႔ စြပ္စြဲခံထားရတဲ့ အက်ဥ္းသား ဆိုတာကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက ျပည္တြင္းစစ္က ေတာက္ေလွ်ာက္ ျဖစ္ခဲ့တာပဲ။ ဒီျပည္တြင္းစစ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ကာလမွာ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ဒါက ေရွာင္လႊဲလို႔မရတဲ့ကိစၥေတြပါ။ တကယ္တမ္းကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအရ ပဋိပကၡေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဒီလို လက္နက္ကိုင္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာတာပါ။ ဒါေတြကို အခု တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ေတာင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးေနတဲ့ အေျခအေနမွာ ေထာင္ထဲမွာရွိေနတဲ့သူေတြကိုေတာ့ စိုးရိမ္စရာ မရွိပါဘူး။ တကယ္တမ္းကေတာ့ အားလံုးကို ႏိုင္ငံေရးအရ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းထားခံရတဲ့ သူေတြအားလံုးကို ပုဒ္မေတြ ခြဲမေနေတာ့ဘဲ လႊတ္ေပးသင့္တယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနကို က်ေနာ္တို႔ေျပာတာပါ။”
တနဂၤေႏြေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္ေနတဲ႔ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဂြ်န္မက္ကိန္းက ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသာေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ သူရ ဦးေရႊမန္းနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး ႏွစ္ႏုိင္ငံ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ျမန္မာလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ကို လာေရာက္ ေလ့လာဖို႔ ဖိတ္ၾကားခဲ့ပါတယ္။
VOA