တုိက်ပွဲြဖစ်ေနမှု ေကအုိင်ေအက အပစ်ရပ်အမိန့် မထုတ်၍ြဖစ်ေြကာင်း သမ္မတေြပာ

ကချင်ြပည်နယ်မှာ စစ်ပွဲေတွဆက်ြဖစ်တာဟာ အစိုးရတပ်ဘက်က ပစ်ခတ်မှု ရပ်ဆိုင်းမိန့် ထုတ်ထားေပမယ့် ကချင်လွတ်လပ်ေရးတပ်မေတာ်ဘက်က ပစ်ခတ်မှု ရပ်ဆိုင်းမိန့်ေတွ မထုတ်တဲ့အတွက် တိုက်ပွဲြဖစ်တာလို့ နိုင်ငံေတာ်သမ္မတက ေြပာဆိုပါတယ်။
အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စု ေရာက်ေနတဲ့ သမ္မတဦးသိန်းစိန်က Asia Society မှာ ကျင်းပတဲ့ ရှင်းလင်းပွဲမှာ ေြပာဆိုသွားတာပါ။
“ကချင်လက်နက်ကုိင်အဖွဲ့အစည်းနဲ့ပတ်သက်ြပီး ကျေနာ်တုိ့ ထိေတွ့ဆက်ဆံမှုေတွ ရှိပါတယ်။ တချုိ့သေဘာထားေလးေတွက နည်းနည်း ကွဲလွဲေနတာေလးရှိတယ်။ ဥပမာအားြဖင့် အစုိးရတပ်ဘက်က ပစ်ခတ်မှု ရပ်ဆုိင်းထားတယ်၊ ရပ်ဆုိင်းမိန့်ေတွ ထုတ်ထားတယ်။ ဟုိဘက်က ပစ်ခတ်တုိက်ခုိက်မှု ရပ်ဆုိင်းတဲ့အမိန့်ေတွ မထုတ်ဘူး။ မထုတ်တဲ့အတွက် ေအာက်ေြခမှာ ပစ်ခတ်တုိက်ခုိက်မှုေတွ ရှိတယ်။ ဒါေတွကုိ တြဖည်းြဖည်းနဲ့ ရပ်စဲသွားေအာင် လုပ်မယ်ဆုိရင် ပစ်ခတ်တုိက်ခုိက်မှုေတွ ရပ်ဆုိင်းသွားမယ်လုိ့ ကျေနာ်တုိ့ ေမှျာ်လင့်ပါတယ်။”
ေကအိုင်အိုအဖွဲ့ဟာ ၁၉၉၄ ခုနှစ်မှာ အပစ်ရပ်ခဲ့ြပီးြဖစ်ေပမယ့် ၂၀၁၀ ေရွးေကာက်ပဲွမတိုင်ခင် စစ်ေကာင်စီ မဖျက်ခင်ထုတ်တဲ့ တိုင်းရင်းသားေတွ နယ်ြခားေစာင့်တပ် ေြပာင်းရင်ေြပာင်း မေြပာင်းရင် လက်နက်ချဆိုတဲ့ ရာဇသံေြကာင့် အပစ်ရပ်သေဘာတူတာပျက်ြပီး တိုက်ပဲွြပန်ြဖစ်လို့ စစ်ေရှာင်ဒုက္ခသည် ၁ သိန်းနီးပါး ေလာက်ရှိေနတာပါ။
သမ္မတက ၂၀၁၁ ခုနှစ်ကုန်ပုိင်းမှာ တိုက်ခိုက်မှုေတွရပ်တန့်ဖို့ တပ်မေတာ်ကို အမိန့်ေပးခဲ့တဲ့အြကားက တိုက်ပဲွေတွဆက်ြဖစ်ေနတာြဖစ်ြပီး လက်ရှိမှာ ေကအိုင်အိုဌာနချုပ် လိုင်ဇာအနီးကို ချဉ်းကပ်လာေနတာပါ။
ေကအိုင်ေအဘက်က  အပစ်ရပ်မိန့် မေပးလုိ့ တိုက်ပဲွြဖစ်ရတယ်ဆိုတဲ့ သမ္မတေြပာြကားချက်အေပါ် ေကအုိင်ေအ ေြပာခွင့်ရသူ ဦးလနန်းက ထိုးစစ်ကို ြပုလုပ်ေနတာ ဘယ်သူပါလဲလို့ ြပန်လည်ေမးခွန်းထုတ် တုံ့ြပန်ပါတယ်။ အပစ်ရပ်ဖို့ထက် ြပဿနာရဲ့အရင်းအြမစ်ကို ေြဖရှင်းရမယ်လို့ ေြပာပါတယ်။
“ထုိးစစ်လုပ်တာက ဘယ်အဖွဲ့လဲဆုိတာ ေမးစရာရှိတယ်။ စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်ေန့က ရမခကေန ေရှ့တန်းကုိညွှန်ြကားမှုရှိတယ်။ ၁၈ ရက်ကေနစြပီးေတာ့ ရှမ်းြပည်ေြမာက်ပုိင်းမှာလည်း စစ်ဆင်ေရးြပန်လုပ်ဖို့ ေရှ့တန်းထွက်တဲ့ တပ်ဖွဲ့ေတွကုိ ညွှန်ြကားတာရှိတယ်။ ဒါကုိြကည့်ရင် သမ္မတကေတာ့ အြမဲတမ်း သူေြပာတဲ့စကားပါ။ ဒါေပမယ့် ေရှ့တန်းမှာ သူ့ညွှန်ြကားချက်ေတွက ထိေရာက်မှုရှိရဲ့လား ဆိုတာ ေမးစရာရှိတယ်။ ထိုးစစ်မလုပ်ဘူးဆုိေပမယ့် တပ်ေတွအလံုးအရင်းတက်လာတယ်ဆုိတာ ဒါ ထိုးစစ်တာပဲ။”
ကချင်အတိုင်ပင်ခံအဖွဲ့၀င်၊ ြပည်နယ်အဆင့် ြငိမ်းချမ်းေရးညိှနိှုင်းေရးအဖွဲ့၀င် ဦးဆင်၀ါးေနာင်က အစိုးရဘက်က ြငိမ်းချမ်းေရးကိုယ်စားလှယ်ေတွနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ ေရွှလီမှာ ေဆွးေနွးစဉ်တုန်းက အပစ်ရပ်ဖို့ သေဘာတူမလိုြဖစ်ြပီးကာမှ စကားလုံး ၄ လုံး ေရွးချယ်မှုေြကာင့်နဲ့ ြပန်ြကားေရး ၀န်ြကီးေဟာင်း ဦးေကျာ်ဆန်းရဲ့ ေနြပည်ေတာ် ရှင်းလင်းပွဲေြပာဆိုချက်ေြကာင့် ပျက်ြပားခဲ့ပုံကို အခုလို ေြပာပါတယ်။
“ေနြပည်တာ်မှာ ဗိုလ်ချုပ်ေကျာ်ဆန်းက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲလုပ်တဲ့အခါ ေကအုိင်ေအကုိ အပုပ်ချေြပာတာေပါ့။ သူတုိ့ နားထဲမှာ အဲလုိမျုိးြကားသွားသွားတာ။ ေနြပည်ေတာ်မှာေတာ့ ဒီလုိေြပာေနြပီ။ ေကအိုင်အိုကုိ လက်ရှိအစုိးရက ဘယ်လိုြမင်သလဲ။ ဘယ်အဆင့်ထားသလဲ စသြဖင့် ေမးခွန်းေတွ အများြကီး ေမးလာတာေပါ့။”
နှစ်ဘက်ကိုယ်စားလှယ်ေတွ ပဏာမအလွတ်သေဘာ ေတွ့ဆုံေဆွးေနွးေနြကတာထက် နှစ်ဖက်တာ၀န်ရှိသူေတွ အတည်ညိှနိှုင်း ေဆွးေနွးသင့်တယ်လို့ ဆုိပါတယ်။
ေကအိုင်အိုရဲ့ ထိပ်ပိုင်းေခါင်းေဆာင်ရာထူးမှာ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီြပီး လုပ်ေဆာင်လာရာက နိုင်ငံေရးပါတီထူေထာင်ဖို့ နုတ်ထွက်ခဲ့တဲ့ ေဒါက်တာတူးဂျာကလည်း နှစ်ဘက်တိုက်ခိုက်မှုေတွဟာ တပ်ေနရာချထားေရး ေဆွးေနွးအေြဖရှာဖို့ အဓိကကျေနတာ ြမင််ေတွ့တယ်လို့ ေြပာပါတယ်။
“အခုက သူတို့အချင်းချင်း ယံုြကည်မှုအပိုင်းမှာ အားနည်းေနြကေသးတယ်။ ထပ်ြပီးေတာ့ ေတွ့ဆံုေဆွးေနွးြကဦးမယ်ဆုိရင် တပ်ပိုင်းဆုိင်ရာကုိ သူတို့အေကျအလည် သေဘာတူညီမှုရေအာင် ေဆွးေနွးနုိင်ြပီဆုိရင်ေတာ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲေရးကေတာ့ ြဖစ်လာမှာပါ။”
ကုလသမဂ္ဂ ညီလာခံတက်ေနတဲ့ သမ္မတက မိန့်ခွန်းမှာလည်း ကချင်စစ်ပွဲကိစ္စ၊ ရခိုင်ြပည်ကိစ္စ၊ အစိုးရအေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ေနတဲ့ လုပ်ငန်းေတွ၊ စိန်ေခါ်မှုေတွ၊ အသီးအပွင့််ေတွကို ထည့်သွင်းရှင်းြပခဲ့ပါတယ်။
အစိုးရနဲ့သက်ဆိုင်သူေတွအားလုံးအြကား နိုင်ငံေရးသည်းခံမှုရှိရှိနဲ့ မျက်နှာစုံညီ ေဆွးေနွးအေြဖရှာြခင်းဆိုတဲ့ နိုင်ငံေရးယဉ်ေကျးမှု ဓေလ့သစ်ကို စတင်ပုံေဖာ်နိုင်ြပီလို့ ေြပာပါတယ်။
စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကေရစီကို တည်ေဆာက်နိုင်ဖို့ဆိုရင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခေတွ အားလုံး ချုပ်ြငိမ်းသွားေအာင် ဦးစွာေဆာင်ရွက်ဖို့လိုတယ်လို့ ယုံြကည်တာေြကာင့် ြပည်တွင်းမှာ ေရရှည်တည်တံ့တဲ့ ြငိမ်းချမ်းေရးတရပ်ရဖို့ အေလးထား ေဆာင်ရွက်ေနတယ်လို့ သမ္မတက ေြပာပါတယ်။
ရခိုင်ြပည်နယ် ပဋိပက္ခနဲ့ ပတ်သက်လို့ ေရတိုေရရှည် စီမံချက်ချမှတ် ေြဖရှင်းမယ်လို့ သမ္မတက ေြပာပါတယ်။
လွတ်လပ်ြပီး အချုပ်အြခာအာဏာပိုင်တဲ့ နိုင်ငံအေနနဲ့ ကိုယ့်နယ်စပ်မျဉ်းေတွကို လုံြခုံေအာင်ေဆာင်ရွက်ခွင့်၊ အချုပ်အြခာအာဏာကို ကာကွယ်ခွင့်ေတွ ရှိတယ်လို့ ယုံြကည်ြပီး အြပည်ြပည်ဆိုင်ရာစံနှုန်း ကျင့်ထုံးေတွနဲ့ကိုက်ညီေအာင် ြကိုးစားလုပ်ေဆာင်မယ်လို့ သမ္မတဦးသိန်းစိန်က ေြပာပါတယ်။
ေဒါ်ေအာင်ဆန်းစုြကည်ကလည်း ြပည်တွင်းြငိမ်းချမ်းေရးရဖို့အတွက် သူ့ကို အသုံးချမယ်ဆိုရင် အသုံးချခံဖို့ အဆင်သင့်ြဖစ်တဲ့အေြကာင်းနဲ့ အစိုးရနဲ့ တိုင်းရင်းသားေတွဘက်က လိုလားဖို့ လိုေြကာင်း ေြပာဆိုထားပါတယ်။

ဘႀကီးသက္