ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ ဘာလည္း၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြဘယ္လိုေနထိုင္ျပဳမူက်င့္ၾကံသလည္း ဆိုတဲ့ေမးခြန္းနဲ့ ပတ္သက္လု့ိ ေခါင္းေဆာင္မူပညာရပ္နဲ့ပတ္သက္လို့ၾကြမ္းက်င္သူပညာရွင္တေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဟားေ၀ါ့ဂတ္နာ (Gardner Howard) ဆိုသူက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ လူပုဂိုလ္ေတြရဲ့ အျပဳအမူေတြ။ ခံစားမူေေတြ။ အေတြးေတြကို သိသိသာသာ သက္ေရာက္ ေစစားေစႏိုင္တဲ့သူ”
ျဖစ္တယ္လို့ဆိုပါတယ္၊ ေခါင္းေဆာင္မူနဲ့ပတ္္သက္လို့ေလ့လာ ေတြ့ရွိခ်က္အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာဟာ-
- ကိစၥ ေတြကိုျပီး ေျမာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သူ။
- လူေတြကိုဘယ္လိုေစခိုင္းရမလည္းဆိုတာသိသူ။ ေစခိုင္းတတ္သူ။
- လူေတြနဲ့ တိုက္ရိုက္ထိေတြ့ဆက္ဆံတတ္သူ လို့ဆိုပါတယ္၊
- သူတို့ဟာ စြမ္းရည္နဲ့ျပည့္စံုတဲ့သူေတြျဖစ္ျပီး သူတို့တာ၀န္ယူထားရတဲ့ မိသားစု။ အသင္းအဖြဲ့။ ရပ္ကြက္ေက်းရြာျမိဳ့နယ္တိုင္းျပည္ တခုခုရဲ့ အေျပာင္းအလဲ။ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြနဲ့။ တိုးတက္မူျဖစ္စဥ္ေတြကိုအျမဲအာရံုစိုက္ျပီးလုပ္ကိုင္တတ္ပါတယ္
- သူတို့ဟာ သူတို့အေၾကာင္း။ သူတို့ကိုယ္စားျပဳဦးေဆာင္ေနတဲ့ အသင္းအဖြဲ့မိသားစု။ လူထုရဲ့ အေၾကာင္း ပံုျပင္ေတြကိုေျပာျပေနေလ့ရွိျပီး သူတို့ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ အသင္းအဖြဲ့မိသားစု တိုင္းျပည္ ေတြ ဘယ္လိုျဖစ္ေပၚလာခဲ့တယ္။
- သူတို့ရဲ့လက္ရွိဦးတည္ခ်က္ရည္မွန္းခ်က္ေတြက ဘာေတြ ျဖစ္တယ္။ သူတို့အသင္းအဖြဲ့မိသားစုေတြဟာ
- လက္ရွိအခ်ိန္မွာဘာအခက္အခဲေတြ ကို ရင္ဆိုင္ ေက်ာ္လႊားေေနရ သလည္း။ သူတို့စိတ္ကူး ယဥ္ထားတဲ့အရာေတြက ဘာေတြျဖစ္တယ္
---- စတာေတြကို သူတို့ရဲ့ ေနာက္လိုက္မ်ား။ မိတ္ေဆြမ်ားအားေျပာျပေနေလ့ရွိပါတယ္၊
ေခါင္းေဆာင္မူ။ အဖြဲအစည္းေရးရာ ဆိုင္ရာ ကိစၥ ေတြနဲ့ပတ္သက္လို့ၾကြမ္းက်င္သူ ပီတာ ေနာ့ေဟာက္ (Peter G. Northhouse) ဆိုတဲ့ပညာရွင္ကေတာ့...
“ေခါင္းေဆာင္တေယာက္မွာ သူကိုယ္တိုင္ ထူေထာင္္ထားတဲ့ အာဏာ ပဲျဖစ္ျဖစ္။ အျခားသူ့ေနာက္လိုက္ေတြက သူ့အတြက္ထူေထာင္ထားတဲ့ အာဏပဲျဖစ္ျဖစ္ရွိတယ္”
လို့ဆိုပါတယ္၊
ဒီမိုကေရစီလူ့အဖြဲ့အစည္းမွာေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ စည္းရံုေရးစြမ္းပကားရွိၾကျပီး အမ်ားသေဘာဆႏၵ
ၿဖင့္ေရြးခ်ယ္မူေၾကာင့္သာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာၾက တာျဖစ္ပါတယ္၊ သူတို့ဟာ အျခားသူေတြကိုစည္းရံုးသိမ္းသြင္းလိုစိတ္ရွိၾကျပီး သူတို့အ၀န္းအ၀ိုင္း ထည္းကို လူမ်ားသထက္မ်ားမ်ားေရာက္ရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္၊ သူတို့မၾကိဳက္လို့ ရူတ္ခ်တာမ်ိဳး။ ထိန္ခ်န္ေဘးဖယ္ထားတာမ်ိဳးမလုပ္ေဆာင္ၾကပါဘူး၊ သူတို့ဟာ သူတို့အာဏပိုမိုရရွိ ဘို့ အျခားသူေတြကို ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္တဲ့အလုပ္မ်ိဳးကိုမလုပ္ေဆာင္ၾကပဲ သူတို့ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ မိသားစု။ လူ့အဖြဲ့အစည္းရဲ့တိုးတက္ေျပာင္းလည္းမူရရွိေရး ကိုသာ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္၊
ေခါင္းေဆာင္မူပညာရပ္နဲ့ပတ္သက္လို့ အလြန္တရာမွနာမယ္ေၾကာ္ၾကားလွတဲ့ ဂ်ိမ္းစ္ကူဇီး (Jameas Kouzes) ႏွင့္ ဘယ္ရီပြန္စာ (Barry Ponser) ဆိုတဲ့ပညာရွင္ႏွစ္ေယာက္က ေတာ့..အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ေခါင္းေဆာင္မူဆိုတာ အသက္အရြယ္အပိုင္းအျခားကြာျခားမူနဲ့လည္းမဆိုင္ဘူး။ ရာထူးရာခံ ၾကီးတာ ငယ္တာနဲ့လည္း မဆိုင္ဘူး။ ေခါင္းေဆာင္မူဆိုတာ ေခါင္းေဆာင္ေတြကသူတို့မွာရွိတဲ့ အေကာင္းဆံုးဆိုတဲ့အရည္အေသြးအရည္အခ်င္းေတြ။ အျခားသူေတြမွာရွိတဲ့အေကာင္းဆံုးဆိုတဲ့ အရည္အေသြးအရည္အခ်င္းေတြကိုႏိုက္ထုတ္ယူျပီး အသံုးျပဳႏိုင္လုပ္ေဆာင္ျပီး - ေခါင္းေဆာင္တိုင္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္တခုျဖစ္တယ္”
လို့ ဆိုပါတယ္၊ သူတို့နစ္ဦးရဲ့ေျပာဆိုခ်က္အရဆိုရင္ ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာေလ့က်င္သင္ၾကားႏိုင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ျပီး မည္သူမဆိုေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ ေဆာင္ႏိုင္ၾကပါတယ္၊
ေအာင္ျမင္ေၾကာ္ၾကားတဲ့ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြျဖစ္ဘို့ဆိုရင္ အဓိကလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အေျခခံ က်င့္စဥ္ (၅) ခုရွိတယ္လို့ ဂ်ိမ္းစ္နဲ့ဘယ္ရီက ဆိုပါတယ္၊ အဲဒါေတြကေတာ့-
(၁) ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ျဖစ္သန္းလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥ ေတြကို စိန္ေခၚအံတုပါတယ္၊
(၂) သူတို့ဟာ အမ်ားကလကၡထားတဲ့ စိတ္ကူးစိတ္သန္းမ်ားအေတြးမ်ားကို ႏိုးၾကားလာေအာင္ လံု့ေဆာ္ ေစ့ေဆာ္ေပးပါတယ္၊
(၃) ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အျခားသူေတြကို ျပဳမူလုပ္ေဆာင္လာေအာင္ အေထာက္အကူေပးတာမ်ိဳး။ စတင္လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳး စသည္တို့ကိုလုပ္ေဆာင္ပါတယ္၊
(၄) သူတို့ဟာ အမ်ားသူငွါအလယ္မွာ စံျပအေနနဲ့ရပ္တည္လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္၊
(၅) သူတို့ဟာ အျခားသူေတြရဲ့စိတ္ဓါတ္အင္အားေတြၾကံ့ခိုင္လာေအာင္။ စိတ္ေရာကုိယ္ပါလိုက္ပါ လုပ္ေဆာင္လာေအာင္ အားေပးလုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိပါတယ္၊
သူတို့တင္ျပတဲ့အခ်က္ေတြဟာ အလြန္တရာမွပဲမွန္ကန္မ်ွတျပီးတရားနည္းလမ္းက်တယ္၊ အဲဒီ အေျခခံက်င့္စဥ္ (၅) ခ်က္နဲ့မိမိရဲ့ေခါင္းေဆာင္မူအရည္အေသြးမ်ားကိုဆန္းစစ္ႏိုင္ၾကသလို မိမိတို့ ရဲ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလည္း ဆန္းစစ္ျပီးအကူအညီေပးႏိုင္ၾကပါတယ္၊
မဟတ ၱမဂႏီ ၵႏိုင္ငံေရးလူပ္ရွားမူထဲက ထိပ္တန္းလူထုေခါင္းေဆာင္တေယာက္ကိုဥပမာျပရရင္ အၾကမ္းမဖက္ပဲ နလံုးရည္သံုးျပီး ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ျဗိတိသွ်ကို အာဏဖီဆန္ကာသတိ ၱရွိရွိရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တဲ့ မဟတ ၱမဂႏီ ၵ ကိုပဲျပရမွာျဖစ္ပါတယ္။
မဟတ ၱမဂႏီၵဟာ လူသားတို့ရဲ့ဂုဏ္သိကၡ ာန့ဲ လူလူခ်င္း အခြင့္အေရးတန္းတူရရွိဘို့ၾကိဳးစားခဲ့ျပီး အဖိႏွိပ္ခံဆင္းရဲသားနင္းျပားေတြအတြက္ လြတ္လပ္ေရးနဲ့ ထြက္ရပ္လမ္းကိုခင္းေပးခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္၊ မဟတ ၱမဂႏီ ၵ ဟာအလြန္တရာကံဆိုးမိုးေမာင္က်ေနတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးေတြ မွာေတာင္ သူ့ရဲ့ယံုၾကည္ခ်က္။ အမွန္တရားနဲ့ သစ ၥာတရားအားလက္ကိုင္ထားမူေတြကို စြန့္လြတ္ ပစ္ပယ္ခဲ့တာမ်ိဳးမရွိခဲ့ပါဘူး၊
ဂႏီ ၵ ၾကီးဟာ လူ့ရဲ့မူလစိတ္သဘာ၀နဲ့မူရင္းသေဘာတရပ္လံုး ေျပာင္းႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္ ပါတယ္၊ လူေတြကို လက္ရွိအေျခအေနေတြေၾကာင့္ စိတ္အားငယ္ မေနဘို့ အနာဂတ္ကိုယံုၾကည္ျပီး ရည္မွန္းခ်က္ေတြထားကာရင္ဆိုင္ၾကဘို့ တိုက္တြန္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္၊ ေနတာ ထိုင္တာ သြားလာ ေျပာဆိုတာကအစ စံျပျဖစ္ေနေအာင္ အမ်ားသူငွာက အတုယူေလးစားလိုက္နာလုပ္ေဆာင္ လာေအာင္လည္းၾကင့္ၾကံအားထုတ္ပါတယ္၊ အာဂစံျပ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ျဖစ္ပါတယ္၊
ေခါင္းေဆာင္ေတြစိုက္လိုက္မတ္တတ္လုပ္ေဆာင္ၾက တဲ့အျခားအေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ေတြလည္းက်န္ပါ ေသးတယ္၊ အဲဒါေတြကေတာ့-
- ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ပိုေနျမဲက်ားေနျမဲအယူအဆေတြ။ အေျခအေနေတြကိုလမကံ ၡၡတတ္ၾကပဲ အဲဒါေတြကိုေျပာင္းလဲပစ္ဘို့ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အစဥ္အျမဲရွာေဖြေန တတ္ၾကပါတယ္၊ သူတို့ေတြရံူးႏိုင္တဲ့အေျခအေနေတြရွိေနတာေတာင္မွ ေနာက္မဆုတ္ပဲ လက္ေတြ့စမ္းသပ္လုပ္ကိုင္ျပီး စြန့္စားမူေတြလုပ္တတ္ၾကပါတယ္၊
- သူတို့ဟာ သူတို့ကိုယ္စားျပဳထားတဲ့ မိသားစုအသင္းအဖြဲ့အစည္းစတာေတြကို တိုးတက္ေအာင္လုပ္ ေဆာင္ဘို့ အျမဲတမ္းပဲနည္းလမ္းသစ္ေတြ ကိုတီထြင္ရွာၾကံေနတတ္ၾကျပီး။ အေၾကာင္းအရာ ကိစ ၥၥေတြဟာ သူတို့ေမွ်ာ္္လင့္သလိုျဖစ္မလာတဲ့အခါမွာလည္း အျခားသူေတြကိုေမးတာျမန္းတာမ်ိဳး လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္၊
- သူတို့ဟာသူတို့နဲ့ သူတို့ေနာက္လိုက္ေတြအတူတကြဖန္တီးမယ့္ သူတို့ရဲ့အနာဂတ္ကိုတင္ၾကိဳခန့္မွန္းတြက္ခ်က္တတ္ၾကျပီး အဂါဂတ္မွာ အတုမရွိျပိဳင္ဘက္ကင္းတဲ့ အဖြဲ့အစည္းျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ဖန္တီးလုပ္ေဆာင္တတ္ၾကပါတယ္၊ သူတို့ဟာ စိတ္ဓါတ္ ၾကံ့ခုိင္သန္စြမ္းတဲ့ အသင္းအဖြဲ့ေတြ ကိုတည္ေထာင္ရင္း အတူတကြပူးေပါင္းလုပ္ ေဆာင္မူေတြကိုလည္း အားေပးလုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္၊
- အဲဒါေတြအျပင္ လူေတြကို သူတို့ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြေပၚမွာ သူတို့ဘာသာသူတို့ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ရပ္တည္လုပ္ ေဆာင္လာႏိုင္ၾကေစေရး ကိုအားေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကိုစီစဥ္ေရးဆြဲတဲ့အခါမ်ိဳး မွာလည္း အင္တိုက္အားတိုိက္ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္
- ထို့အျပင္အနာဂတ္မွာ ဘာေတြျဖစ္လာႏိုင္သလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခေတြကဘာေတြလည္း ဆိုတာကို သူတို့လက္ေအာက္ငယ္သားေတြ သိလာေအာင္။ ျမင္လာေအာင္။ ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးၾကပါတယ္၊
- တဦးႏွင့္တဦးအျပန္အလွန္စိတ္ခ်ယံုၾကည္လာေအာင္။ အဲဒီလိုစိတ္ခ်ယံုၾကည္လာႏိုင္တဲ့၀န္းက်င္ ျဖစ္လာေအာင္လည္း တည္ေဆာက္ၾကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္တတ္ၾကပါတယ္၊
ေနာက္မွဆက္ေရးျပီးတင္ျပေပးပါ့မယ္။ အမ်ားသူငွာ ေလ့လာႏိုင္ဘို့ ျပန္လည္ျဖန့္ခ်ီေပးၾကပါ..။ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္.....။
ေခါင္းေဆာင္ (Leader) ေခါင္းေဆာင္မွု (Leadership) တို့ႏွ့င့္ပတ္သက္၍ ေလ့လာခ်က္အခ်ိဳ့ (အပိုင္း ၁) ကို ေအာက္ပါလင့္ခ္တြင္ဖတ္ပါ။ ျပန္လည္ျဖန့္ခ်ီေပးပါ.။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
http://www.facebook.com/note.php?note_id=284785768246207
ေလးစားမွုတို့ျဖင့္...
ေနဦး
ရည္ညြန္းကိုးကား။ Leadership: Theory and Practice by Peter G. Northouse (second edition)
Lu Bo
0 မွတ္ခ်က္ကေလးေရးေပးေနာ္.:
Post a Comment