တုိင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈအတြက္ ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ သတင္းနည္းပညာ လ်င္ျမန္စြာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမွာ အေရးပါလာ ေခတ္ကာလႏွင့္ ေလ်ာ္ညီျခင္း မရွိေတာ့သည့္ မိုႏိုပိုလီ လုပ္ကိုင္ေနျခင္းအေပၚ သံုးသပ္မႈမ်ားရွိေန

ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ နည္းပညာက႑ တိုးတက္ေရးသည္ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး အတြက္ မ်ားစြာ အေရးႀကီးလာၿပီး ျမန္မာ့ ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ ရတနာပံု တယ္လီပို႔တို႔ကသာ အဓိက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္း မွာ ေခတ္ႏွင့္ ေလွ်ာ္ညီမႈ မရွိေတာ့ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အပါအ၀င္ျပည္တြင္းမွ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား က ေ၀ဖန္သံုးသပ္ခဲ့ၾကပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္သည့္ သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားစြာ ပိုင္ဆိုင္ထားေသာ္လည္း ဆက္သြယ္ေရး က႑အပါအ၀င္ အေျခခံက်ေသာ Infrastructure မ်ားတြင္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ ဖြံ႕ၿဖဳိးတိုးတက္မႈ အားနည္းသည့္အျပင္ ၎တို႔ အတြက္ သံုးစြဲရသည့္ ကုန္က်စရိတ္မွာလည္း အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနေၾကာင္း ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားက ေျပာဆိုၾကပါသည္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလာၿပီး ရင္ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခ်င္သူေတြ မ်ားေပမယ့္ အဓိက က်တဲ့ အေျခခံ အေဆာက္အဦေတြမွာ ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္ေနတာက ျပႆနာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေျမယာဆိုရင္လည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ဘာမွဖြံ႕ၿဖဳိးတိုးတက္မႈ မရွိေသးဘဲနဲ႔ ေစ်းႏႈန္းက ႏိုင္ငံ တကာေစ်းကို ေရာက္ေနၿပီ။ ေနာက္ၿပီး လွ်ပ္စစ္မီး။ ဘယ္လိုျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ အမ်ားသိၿပီးသားမို႔ မေျပာခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ အဓိကက်တဲ့ ေနာက္တစ္ခုက ဆက္သြယ္ေရးက႑။ တယ္လီဖုန္း တစ္လံုးအတြက္ သံုးစြဲရတဲ့ေငြဟာ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေစ်းအႀကီးဆံုးပဲ။ ေစ်းႏႈန္းက အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေနၿပီးရတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈက်ေတာ့ ဘယ္လိုမွ လုပ္ငန္းလုပ္လို႔မရတဲ့ အေနအထားေလ။ ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ဘယ္ေလာက္ပဲ အရင္းအျမစ္ေတြေပါ ၾကြယ္၀တယ္ေျပာေျပာ ႏိုင္ငံတကာ ရင္ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကို ဆြဲေဆာင္ရာမွာ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ တပန္း႐ႈံးေနဦးမွာပဲ”ဟု သြင္းကုန္လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးက ဆိုပါသည္။

လက္ရွိဥပေဒေတြ မၿပီးေသးလို႔ ပုဂၢလိကကို လုပ္ခြင့္ မေပးေသးဘဲ MPT ပါေနရတာလို႔ ေျပာတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းကို အစိုးရပိုင္းက အနည္းအက်ဥ္းပဲ ပါေပမယ့္ ဒီမွာက အကုန္လံုး ပါေနေတာ့ တိုးတက္သင့္ သေလာက္ မတိုးတက္ဘူး  . . .

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ (၈၈) လူထုလႈပ္ရွားမႈ အၿပီးတြင္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ေျပာင္းလဲ က်င့္သံုးခဲ့သည္ ဆိုေသာ္လည္း လုပ္ငန္းအမ်ားစုမွာ အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္မႈျဖင့္သာ လည္ပတ္ခ့ဲသည္။  ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီအခ်ိန္တြင္ လုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕အား ပုဂၢလိကလက္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ လႊဲေျပာင္းခဲ့ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားထဲတြင္ ဆက္သြယ္ေရး၊ စာတိုက္ႏွင့္ ေၾကးနန္း ၀န္းႀကီးဌာနလက္ေအာက္ရွိ ျမန္မာ့ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္း ပါ၀င္ခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ဘဲ အက်ဳိးတူပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းသာ ခြင့္ျပဳခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္သတင္း အခ်က္အလက္ နည္းပညာက႑တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ စိတ္၀င္စားၿပီးလာ ေရာက္ေလ့လာေသာ ျပည္ပလုပ္ငန္းရွင္မ်ား လစဥ္ရွိေနေသာ္လည္း အဓိက အခက္အခဲမွာ ရင္ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခြင့္ျပဳ ႏိုင္ေသာ ဥပေဒမရွိေသးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ၿပီးခဲ့ေသာ ေဖ ေဖာ္၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႔က ျပည္ေထာင္ စုလႊတ္ေတာ္တြင္ ဆက္သြယ္ေရး၊ စာတိုက္ႏွင့္ေၾကးနန္း ၀န္ႀကီးဌာနျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးသိန္းထြန္းက ဆက္သြယ္ေရးက႑ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈ က႑မ်ားတြင္ ပုဂၢလိက ပါ၀င္ရင္ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို စတင္ခြင့္ျပဳသြားမည္ဟု အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းလင္းသြားခဲ့သည္။
“လက္ရွိဥပေဒေတြ မၿပီးေသးလို႔ ပုဂၢလိကကို လုပ္ခြင့္မေပးေသးဘဲ MPT  ပါေနရတာလို႔ ေျပာတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းကို အစိုးရပိုင္းက အနည္းအက်ဥ္းပဲ ပါေပမယ့္ ဒီမွာက အကုန္လံုးပါေနေတာ့ တိုးတက္သင့္သေလာက္ မတိုးတက္ဘူးေပါ့။ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္က ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ တန္းတူေပးလုပ္ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။ အင္တာနက္လိုင္းေတြ ဆုိရင္လည္း သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ ISP အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ပုဂၢလိကအပိုင္းကို ဒီထက္ပို လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးသင့္တယ္။ အထူးသျဖင့္ MPT  က Transparency ရွိဖို႔ လိုအပ္တယ္။ MPT က ဘာေတြလုပ္ေနလဲ၊ ဘယ္လိုေတြရွိေနလဲ စသျဖင့္ေပါ့၊ သတင္းအခ်က္အလက္ ေတြကို အေရးၾကံဳမွ ထုတ္ျပန္ေတာ့ အထင္အျမင္လြဲတာမ်ဳိး ရွိလာတာေပါ့”ဟု MIDO    ဘုတ္အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦး ျဖစ္သူ ကိုေဇာ္ေဇာ္မ်ဳိးလြင္က ဆိုပါ သည္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ အျမင္ကေတာ့ Monopolize ျဖစ္ေနတဲ့ဆက္သြယ္ေရးရဲ႕ေပၚလစီကို ျပင္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ခုဆိုရင္ ဆက္သြယ္ေရးက ဥပေဒေတြ၊ စည္းမ်ဥ္းေတြ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ဟိုဟာလုပ္လို႔ မရဘူး၊ ဒီဟာလုပ္လို႔မရဘူးဆိုၿပီး လုပ္ေနတယ္။ တစ္ဖက္ ကၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္း ကုမၸဏီေတြက လုပ္ကိုင္ခြင့္ရေနတယ္။ အခု လက္ရွိ အဆိုးဆံုးျဖစ္ေနတာက ႏွစ္သိန္းတန္ဖုန္းေတြ ခ်ေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ စနစ္ေတြ႐ႈပ္ေထြးေအာင္ လုပ္ၿပီး တကယ္တမ္း အမ်ားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေစ်းကြက္ကို ခ်ထားမေပးဘဲ သူတို႔ခ႐ိုနီေတြကပဲ ေရာင္းလို႔ရတဲ့သေဘာမ်ဳိး လုပ္ထားတယ္။ ေပၚေပၚတင္တင္ပဲ ဘယ္သူမွ ဘာမွမေျပာဘဲ ထိုင္ၾကည့္ေနရတဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္သြားတယ္။ အခုထက္ထိလည္း သူတို႔ဆီကပဲ၀ယ္ လို႔ ရမယ့္ ပံုစံကိုပဲ ေျပာင္းယူလိုက္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Top up ကတ္ေတြ သံုးစြဲမႈႏႈန္း အရမ္းျမင့္တက္လာေတာ့ ေကာ္မရွင္ေတြ အမ်ားႀကီးရတဲ့ အခ်ိန္က်မွ သူတို႔ရဲ႕ ခ႐ိုနီစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဖုန္းဆိုင္ေတြကို ေပးထားတဲ့ ေကာ္မရွင္ခေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္တယ္။ အခု Top up ကတ္ ေတြ ဘယ္ေလာက္၀ယ္၀ယ္ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရေတာ့တယ္။ ေျပာခ်င္တာက ေတာ့ ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရးက Cooperation ကို ေျပာင္းသင့္တယ္။ အမ်ားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းအျဖစ္ ပီပီျပင္ျပင္ ေျပာင္းရင္ေျပာင္း၊ မေျပာင္းရင္လည္း အမ်ားျပည္သူ ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး က ခ်ေပးတဲ့ အခြင့္အေရးကို အားလံုး ညီတူမွ်တူရသင့္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္”ဟု Blogger  တစ္ဦးျဖစ္သူ ကိုအဂၢမွ ေျပာပါသည္။
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံ၏ ဆက္သြယ္ေရး ႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ နည္းပညာက႑ တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေနျခင္းမွာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး၏ အသက္ျဖစ္ေသာ လြတ္လပ္စြာယွဥ္ ၿပဳိင္မႈမရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ၿပီး ပုဂၢလိက က႑မွ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ခြင့္ရွိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း နည္းပညာကုမၸဏီမ်ားတြင္ ဦးေဆာင္ေနသူမ်ားက သံုးသပ္ၾကပါသည္။
“ကြၽန္ေတာ့္အျမင္က လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့သူပဲ လုပ္လုပ္၊ ဘယ္သူပဲလုပ္လုပ္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈရွိတဲ့ ေစ်းကြက္တစ္ခု ဆိုရင္ အဆင္ေျပမယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ဖက္က ၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့သူေတြကိုပဲ ခ်ေပးေတာ့လည္း မေကာင္းဘူးေပါ့။ ပိုက္ဆံရွိတဲ့သူ လုပ္ႏိုင္တဲ့သူေတြ အားလံုးလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ယွဥ္ၿပိဳင္လို႔ရတဲ့ ေစ်းကြက္မွာ ၀င္လုပ္ခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ သံုးစြဲသူအတြက္ သက္သာတာေပါ့။ ပထမအဆင့္မွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသူအခ်င္းခ်င္းကို အရင္ယွဥ္ၿပိဳင္ခိုင္းတဲ့ ေစ်းကြက္ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ သူတို႔လည္း ၿပိဳင္ဆိုင္ရရင္ တျဖည္းျဖည္း ေစ်းေတြ ေလ်ာ့က်လာမွာပဲ။ အခုက တကယ္တမ္း ၿပိဳင္ဆိုင္တာမဟုတ္ဘဲ  တစ္ခုတည္းက လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ ရဲ႕အျမင္ကို ေျပာရရင္ေတာ့ Free Competitive Market ျဖစ္ေစခ်င္ေပမယ့္ တကယ္တမ္း လက္ေတြ႕က်တာ ကခုနကေျပာတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူေတြ ၿပိဳင္ခိုင္းတာက လက္ေတြ႕ျဖစ္ေနတယ္”ဟု Myanmar Link ၏ CEO  ျဖစ္သူ ဦးသီဟက သံုးသပ္ပါသည္။

ဘယ္ေတာ့မွ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မရွိခဲ့ဘူး။ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ မရွိတာဟာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားျခင္း ရွိေနလို႔ပဲ။ Clean Government တို႔ Good Governance တို႔ ေျပာေနေပမယ့္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူေတြ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြက ရွိေနဆဲပါပဲ

အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေဒသတြင္း အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ နည္းပညာက႑မ်ားတြင္ အစိုးရ၏ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ မရွိသေလာက္နည္းပါၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံတို႔တြင္ အစိုးရပါ၀င္ ပတ္သက္မႈ ရွိေသာ္လည္း လံုျခံဳေရးအရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ရွိသည္မွအပ ေကာင္းမြန္ေသာ ၀န္ေဆာင္မႈႏွင့္ အဖိုးႏႈန္းခ်ဳိသာစြာ သံုးစြဲႏိုင္ၾကေၾကာင္း သိရွိရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အမ်ားျပည္သူက ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ထားသည့္ အစိုးရတစ္ရပ္ကို ပိုင္ဆိုင္ ထားၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံထက္ သတင္းအခ်က္အလက္ စီးဆင္းမႈတြင္ ပိုမိုဖြ႕ံၿဖဳိး တိုးတက္လာႏိုင္ေၾကာင္း အဓိကက်သည္မွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ ယွဥ္ၿပဳိင္မႈကို အားေပးေသာ မူ၀ါဒခ်မွတ္ေပးႏိုင္ရန္သာ အေရးႀကီး ေၾကာင္း ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ VMG Media JSC မွ ဒု-ဥကၠ႒ျဖစ္သူ Mr. Kien Pham က ဆိုပါသည္။
ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ နည္းပညာက႑အား အစိုးရမွ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားျခင္းထက္ ပုဂၢလိကသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးျခင္းသည္ အၿပဳိင္အဆိုင္ ရွိလာႏိုင္သည့္အတြက္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ဳိးရွာလာႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း Blogger တစ္ဦး ျဖစ္သူ ကိုေနဘုန္းလတ္က သံုးသပ္ပါသည္။
“ႏိုင္ငံတကာမွာဆိုရင္ အင္တာနက္လိုင္း ခဏေလးက်တာနဲ႔ ISP ကို ဖုန္းလွမ္းဆက္လိုက္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း လာလုပ္ေပးတာမ်ဳိး၊ တခ်ဳိ႕မေက်နပ္တဲ့ သူေတြဆိုရင္ တရားစြဲတာမ်ဳိးေတြ ေတာင္ရွိတယ္။ ဒီမွာက အင္တာနက္လိုင္းက်ၿပီဆိုရင္ေတာင္ ဘယ္သြား ေျပာလို႔ေျပာရမွန္း မသိဘူး။ ဖုန္းဆိုရင္လည္း ဖုန္းလိုင္း မေကာင္းလို႔ ေျပာခ်င္ရင္ေတာင္ ဘယ္သူမွ တာ၀န္ယူေျဖရွင္းေပးမယ့္သူ မရွိဘူး။ ပုဂၢလိကကိုသာ ေပးလိုက္ရင္ ကုမၸဏီေတြက သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားျဖစ္တဲ့ အတြက္ ဒီလိုျပႆနာေတြကို မျဖစ္မေနေျဖရွင္း ေပးလာလိမ့္မယ္။ ကုမၸဏီေတြ အမ်ားႀကီးရွိလာတဲ့အခါ တစ္ခုမေကာင္းရင္ အျခားတစ္ခုကို ေျပာင္းေရြးခ်ယ္လို႔ရတယ္။အဲ ဒါဆိုရင္ အသံုးျပဳသူေတြအတြက္ အက်ဳိးရွိလာမယ္။ ျပည္ပကရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခ်င္တဲ့ ကုမၸဏီေတြအတြက္ ဆိုရင္လည္း တိက်တဲ့ဥပေဒရွိဖို႔ လိုတယ္ “ဟု ၎က ဆက္လက္ေျပာၾကားပါသည္။
“လက္ရွိျဖစ္ေနတာကေတာ့ အက်ဳိးတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တယ္ ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီေတြကလည္း ေရာင္းၿပီးသြားရင္ ဘာမွဆက္ၿပီး တာ၀န္ယူမေပးႏိုင္ၾကဘူး။ တာ၀န္ အရွိဆံုးျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရး ကလည္း ဘယ္ေတာ့မွ Complain ေတာင္းလို႔မရဘူး။ စားသံုးသူ အခြင့္အေရးဆိုတာဘာမွ မရွိပါဘူး” ဟု  မိုဘိုင္းဖုန္းသံုးစြဲသူ တစ္ဦးက ေျပာပါသည္။
“ေစ်းကြက္ထဲမွာ ႏွစ္သိန္း၊ ႏွစ္သိန္းခြဲနဲ႔ ခ်ေပးတဲ့ဖုန္းေတြ ဘယ္ေစ်း ေရာက္ေနၿပီလဲ။ တန္ဖိုးနည္းဖုန္းလို႔ ေျပာေပမယ့္ တန္ဖိုးမနည္းေအာင္ လုပ္ေနတဲ့သူေတြရွိလို႔ မနည္းတာပဲ။ ဆက္သြယ္ေရးအေနနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မရွိခဲ့ဘူး။ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ မရွိတာဟာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားျခင္း ရွိေနလို႔ပဲ။ Clean Government တို႔ Good Governance တို႔ ေျပာေနေပမယ့္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူေတြ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြက ရွိေနဆဲပါပဲ။ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖဳိးတိုးတက္ဖို႔ အေရးပါတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ နည္းပညာက႑မွာ ဒီလိုျဖစ္ေနမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အစိုးရရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ေပၚလာဖို႔ မလြယ္ပါဘူး”ဟု ပညာရွင္တစ္ဦးက သံုးသပ္ပါသည္။

အာဆီယံေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ား၏ ဆက္သြယ္ေရးက႑တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခြင့္ျပဳမႈ ပုံသ႑ာန္မ်ား
- ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ မိုဘုိင္းဖုန္း ၀န္ေဆာင္မႈရယူထားသည့္အေရအတြက္မွာ ၂၀၁၁ စစ္တမ္းအရ ၇၇ သန္းအထိရွိေနၿပီး လူဦးေရထက္ ပင္မ်ားျပားသည္။ လုိင္းဖုန္းရယူသူ အေရအတြက္မွာ ၇ သန္းမွ် ရွိေနသည္။  လုပ္ကိုင္ခြင့္ရထားသည့္ ကုမၸဏီႀကီးမွာ ၅ ခု ရွိေနေသာ္လည္း သံုးခုကသာလႊမ္းမိုးထားၿပီး ယင္းသို႔လႊမ္းမိုးမႈမ်ဳိးကို 3G ကြန္ရက္အျဖစ္ ကူးေျပာင္းခ်ိန္တြင္ ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ ဆႏၵရွိေနၾကသည္။
၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သက္ဆင္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ရွင္းေကာ္ပိုေရးရွင္းက ပိုင္ဆုိင္သည့္ Advanced Info Service မွာ အႀကီးဆံုးႏွင့္ ပထမဆံုး မိုဘုိင္း၀န္ေဆာင္မႈေပးသည့္ လုပ္ငန္းျဖစ္ၿပီး စင္ကာပူ တယ္လီကြန္းႏွင့္ ဖက္စပ္ျဖစ္သည္။ United Communication Industry Plc. ပိုင္ဆုိင္ေသာ DTAC ကြန္ရက္မွာ ဒုတိယအႀကီးဆံုး ျဖစ္ၿပီး ေနာ္ေ၀ Telenor ႏွင့္ ဖက္စပ္ျဖစ္သည္။  True Move ႏွင့္ Hutch တုိ႔မွာ ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ မိုဘိုင္းေစ်းကြက္သို႔ ၀င္ေရာက္လာသူမ်ားျဖစ္ၿပီး ျပည္ပကုမၸဏီႀကီးမ်ားႏွင့္ ဖက္စပ္မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံပိုင္ Telecommunication of Thailand မွာ လိုင္းဖုန္းကြန္ရက္ကိုသာ အဓိက လႊမ္းမိုးထားၿပီး မိုဘုိင္းေစ်းကြက္တြင္မူ SamartCorp ႏွင့္ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္မႈ ရွိသည္။
- မေလးရွားႏုိင္ငံသည္ ေဒသတြင္းတြင္ မိုဘိုင္းဖုန္း ၀န္ေဆာင္မႈေပးသည့္ ကုမၸဏီအမ်ားဆံုးရွိသည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္။၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ စာရင္းမ်ားအရ Maxis Communication က ေစ်းကြက္ေ၀စု အမ်ားဆံုးအျဖစ္ ၁၂ သန္းအထိ ရထားသည္။ ဒုတိယေနရာမွ Celecom က ၉ ဒသမ ၂ သန္း၊ တတိယေနရာမွ DiGi က ၇ ဒသမ ၇ သန္းျဖင့္ ေစ်းကြက္ေ၀စုမွ်ေနသလို အျခားကုမၸဏီမ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရထားေသာေၾကာင့္ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈ ျပင္းထန္သည့္ ေစ်းကြက္ျဖစ္သည္။ 3G စနစ္သာ ၀န္ေဆာင္မႈေပးေသာ U Mobile ပင္သံုးစြဲသူ ၁ ဒသမ ၂ သန္း ရွိေနသည္။ ကုမၸဏီမ်ားမွာ ျပည္ပဆက္သြယ္ေရး ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ပူးတြဲ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ လြတ္လပ္ျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားသလုိ ထပ္မံတုိးခ်ဲ႕ျမႇဳပ္ႏွံရန္လည္း စိတ္၀င္စားၾကသည့္ ေစ်းကြက္ျဖစ္သည္။
- စင္ကာပူသည္ ေဒသတြင္းတြင္ အဖြံ႔ၿဖိဳးဆံုးလည္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္မွာလည္း အထူးဖြံ႔ၿဖိဳးသည္။ ႏုိင္ငံတြင္းသာမက ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ားတြင္ပါ ျဖန္႔က်က္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားသည္။ မိုဘုိင္းဖုန္း သံုးစြဲမႈအေရအတြက္မွာ လူဦးေရထက္ပင္ ေက်ာ္လြန္ေနၿပီး တစ္ဦးလွ်င္ ဖုန္းနံပါတ္ႏွစ္မ်ဳိး ကိုင္ေဆာင္သူမွာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ မနည္းရွိေနသည္။ SingTel ၊ M1ႏွင့္ StarHub  တို႔မွာ အဓိက မိုဘိုင္းဖုန္း ၀န္ေဆာင္မႈေပးသည့္ ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္သည္။ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္ႏွင့္ ျမန္ႏႈန္းျမင့္မႈ၊ အဆင္ေျပမႈတို႔တြင္ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ား အနက္ တစ္ႏုိင္ငံတည္းေသာ ပထမကမၻာႏိုင္ငံ အျဖစ္ မွတ္ယူခံရသည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္သည္ႏွင့္ အညီ အာဆီယံေဒသတြင္းတြင္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္သည္။ သံုးစြဲသူအမ်ားဆံုး SingTel မွာ စင္ကာပူတြင္သာမက ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၅ ႏုိင္ငံအထိ ျဖန္႔က်က္ထားႏုိင္သည္။ သံုးစြဲသူ ဒုတိယအမ်ားဆံုး ေနရာကို M1 ထံမွ StarHub က ရယူထားသည္။ တတိယ အႀကီးဆံုး M1 မွာလည္း ဖုန္းႏွင့္အတူ အင္တာနက္ ပူးတြဲသံုးပါက အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ ျမန္ႏႈန္းအျမင့္ဆံုး ၀န္ေဆာင္မႈေပးႏုိင္သည့္ ကုမၸဏီျဖစ္သည္။
- ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ကြန္ျမဴနစ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဖုန္းကြန္ရက္၏ အားေကာင္းမႈမွာ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ယွဥ္ႏုိင္သည္။ ေစ်းကြက္ေ၀စု အမ်ားဆံုးရရွိထားသည့္ Viettel Mobile မွာ ႏုိင္ငံပိုင္ျဖစ္ၿပီး ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ပိုင္ဆုိင္ထားသည္။ ဒုတိယေနရာမွ Mobifone မွာ ပထမဆံုး တည္ေထာင္သည့္ မုိဘုိင္းကြန္ရက္ျဖစ္သည္။ တတိယေနရာတြင္ ရိွသည့္ Vinaphone မွာလည္း ႏိုင္ငံပိုင္ျဖစ္သည္။ စီဒီအင္မ္ေအ ကြန္ရက္ကိုမူ စင္ကာပူ၊ ကိုရီးယားတို႔ႏွင့္ ဖက္စပ္လုပ္ထားသည့္ S-Fone က ၀န္ေဆာင္မႈေပးသည္။ အစိုးရ ႏိုင္ငံပိုင္ ကုမၸဏီမ်ားကသာ အဓိကလႊမ္းမုိးထားေသာ္လည္း အၿပိဳင္အဆုိင္ရွိေနၿပီး  ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ယွဥ္ႏုိင္ေသာ အဆင့္တြင္ ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မႈ စနစ္ေျပာင္းလဲခဲ့ပံု အဆင့္ဆင့္

-  ၁၉၉၇ ခုႏွစ္အခ်ိန္တြင္ ဆက္သြယ္ေရး၊ ေၾကးနန္းႏွင့္ စာတိုက္၀န္ႀကီးဌာန(MPT)မွ အီးေမးလ္ သံုးစြဲမႈကို စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့ၿပီး အီးေမးလ္၏ နမူနာလိပ္စာမွာ user@ mtpt400. stems.com ျဖစ္သည္။
- ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္မူ ေၾကးနန္းႏွင့္ စာတိုက္၀န္ႀကီးဌာန(MPT)မွ email,  web-hosting, web-browsing, server co-location,  FTP,  intranet services အစရွိေသာ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကို စတင္လုပ္ကိုင္ခဲ့။
-  ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္မွာပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆံုး အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းျဖစ္လာမည့္ Bagan Cybertech ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး ပုဂၢလိက ကြန္ရက္၀န္ေဆာင္မႈ၊ VoIP ဆက္သြယ္မႈ မ်ား၊ Dial-up အင္တာနက္ ခ်ိတ္ဆက္မႈ အစရွိသည္တို႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ကာ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အသံုးျပဳႏိုင္မည့္ Broadband VSAT/ IP Star အင္တာနက္ ဖုန္းတပ္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့။
-  အင္တာနက္ စတင္သံုးစြဲခြင့္ျပဳခ်ိန္က Censorship ကိစၥမ်ားအတြက္ ေဆာ့ဖ္၀ဲသံုးစြဲခဲ့ၿပီး ထိုေဆာ့ဖ္၀ဲကို အေမရိကန္ ကုမၸဏီျဖစ္သည့္ Fortinet  ကုမၸဏီမွ ၀ယ္ယူသံုးစြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္။
- ၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာပင္ Myanmar Information, Communication and Technology (MICT) (ယခု Myanmar Info-Tech) စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။
- ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းအခ်ိန္တြင္ ျပည္တြင္း အင္တာနက္ သံုးစြဲခြင့္အား အမ်ားျပည္သူသို႔ ျပန္လည္ အသံုးျပဳခြင့္ ေပးေရးအတြက္ Internet Service Providers (ISP) ကို အစိုးရပိုင္ Bagan Cybertech (ယခု - ျမန္မာတယ္လီပို႔) ႏွင့္ MPT တို႔သာ ရရွိခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါ ISP ႏွစ္ခုမွ IP Star အင္တာနက္ဖုန္း၊ Broadband အင္တာနက္လိုင္းႏွင့္ ADSL အင္တာနက္ လိုင္းမ်ားကို ၀န္ေဆာင္မႈေပးခဲ့။
- ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အခ်ိန္တြင္ WiMax အင္တာနက္စနစ္အား ပုဂၢလိက ကုမၸဏီျဖစ္သည့္ Red Link မွ စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့။
- ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္မူ FTTH ႏွင့္ FTTx အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားအတြက္ လုပ္ကိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းလာသူ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားေပၚထြက္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ LSP(Local Service Provider) အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရေသာ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီငါးခုေပၚထြက္ခဲ့။
- ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းႏွင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ႏွစ္ဆန္းပိုင္း အခ်ိန္တြင္ GSM ႏွင့္ CDMA ဖုန္း မ်ားတြင္ အင္တာနက္သံုးစြဲခြင့္ ေပးခဲ့ၿပီး McWill ဖုန္းႏွင့္ SkyNet အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားလည္း ထပ္မံေပၚထြက္ခဲ့။
 - ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းကာလမွာပင္ အင္တာနက္ကေဖး အခ်ဳိ့ ေပၚေပါက္လာေသာ္လည္း လူနည္းစုအတြက္သာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အသံုးျပဳခမွာ တစ္နာရီလွ်င္ က်ပ္ေငြ ၁၅၀၀ ေက်ာ္အထိ က်သင့္ခဲ့။
-  အင္တာနက္သံုးစြဲမႈ အေနျဖင့္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၌ အင္တာနက္သံုးစြဲသူ အေရအတြက္ ေလးဦးသာရွိခဲ့ၿပီး ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ ၇၈၀၁၀ ဦး၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ၉၃၅၈၅ ဦး၊၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လတြင္ ၃၅၁၃၉၀ ဦး၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ၃၈၀၀၀၀ ဦးရွိလာ။

Mobile Phone မ်ား၏ ေျပာင္းလဲခဲ့ပံု အဆင့္ဆင့္
 ဆယ္လူလာဖုန္း - ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္။ စထြက္ခါစ၌ က်ပ္ ၁၀ သိန္းမွ သိန္း ၂၀ ထိ ေပါက္ေစ်းရွိ။ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားသာ ကိုင္ေဆာင္ အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။ ၎ဖုန္းလိုင္းမ်ားအား ယခုအခါ ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီ ျဖစ္သည္။
 ျခင္းဖုန္း - ၁၉၉၉၊ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္၀န္းက်င္မ်ား၌ စတင္ခ်ထားေပးခဲ့သည့္ CDMA 800 MHz စနစ္သံုးဖုန္းျဖစ္သည္။ ဆက္သြယ္ေရး သြင္းေစ်းက်ပ္ ၅ သိန္း။ ရန္ကုန္ႏွင့္ မႏၱေလးၿမိဳ့မ်ားတြင္သာ သံုးႏိုင္ခဲ့။ အထိုင္ဖုန္းႏွင့္ သံုးစြဲရၿပီး ျခင္းေတာင္းႏွင့္ ထည့္သယ္ေဆာင္သံုးၾကသျဖင့္ ျခင္းဖုန္းဟု ေခၚတြင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဖုန္းနံပါတ္အစမွာ ၇ ႏွင့္စကာ ဂဏန္း ၆ လံုးပါ၀င္သည္။
 GSM - ၂၀၀၂ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခ်ထားေပးခဲ့။ စတင္ငွားရမ္းေပးခဲ့စဥ္က က်ပ္ ၅ သိန္းျဖစ္ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္က်ပ္ ၁၀ သိန္း ထိုမွတဖန္ က်ပ္ ၁၅ သိန္းသို႔ တိုးျမႇင့္ေပးသြင္းခဲ့ရသည္။ စတင္ခ်ထားေပးစဥ္ကာလ၌ ျပင္ပေပါက္ေစ်းက်ပ္သိန္း ၂၀ မွ သိန္း ၅၀ အထိ ေပါက္ေစ်းရွိခဲ့သည္။ လူႀကိဳက္မ်ားသည့္ ဖုန္းအမ်ိဳးအစား ျဖစ္ၿပီး စတင္ခ်ထားေပးခဲ့စဥ္မွစ၍ ကာလရွည္တစ္ခုအထိ အရပ္သားမ်ား ေလွ်ာက္ထားရန္ ခက္ခဲခဲ့သည္။၂၀၁၁ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ၎ဖုန္းမ်ားအား က်ပ္ငါးသိန္းျဖင့္ ထပ္မံခ်ထားေပးခဲ့ၿပီး မည္သူမဆိုေလွ်ာက္ထားႏိုင္ခဲ့သည္။၂၀၁၂ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ၎ GSM မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းမ်ားအား က်ပ္ႏွစ္သိန္းသို႔ ထပ္မံေလွ်ာ့ခ်ခဲ့သည္။
 CDMA - ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္၀န္းက်င္တြင္ စတင္ခ်ထားေပးခဲ့ၿပီး နံပါတ္အစမွာ ၀၉၈၀ ႏွင့္စတင္သည့္ 800 MHz ႀကိမ္ႏႈန္းအား အသံုးျပဳထားေသာ မိုဘိုင္းဖုန္းျဖစ္သည္။ ဆက္သြယ္ေရး သြင္းေစ်းက်ပ္ ၅ သိန္းျဖစ္ၿပီး ျပင္ပေပါက္ေစ်းမွာ ၂၅ သိန္းမွ သိန္း ၅၀ အထိ ရွိခဲ့သည္။ ၎ဖုန္းသည္လည္း ျပင္ပအရပ္သား မ်ား ေလွ်ာက္ထားရန္ ခက္ခဲခဲ့သည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ က်ပ္ငါးသိန္းတန္ CDMA 800 MHz ဖုန္းမ်ား ထပ္မံခ်ထားေပးခဲ့သည္။ မႏၱေလးၿမိဳ႕၌ စတင္ခ်ထားေပးခဲ့ၿပီး မႀကာမီရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ပါ ဆက္လက္ ခ်ထားေပးခဲ့သည္။ သြင္းေစ်းက်ပ္ ၅ သိန္းျဖစ္ၿပီး စတင္ခ်ထားေပးစဥ္က နယ္ေျမ အကန္႔အသတ္ ျဖင့္သာ အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၀၉ မိုဘိုင္းကုတ္သို႔ ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး ၎ဖုုန္းလိုင္းရရွိသည့္ ေနရာမ်ားသို႔ ယူေဆာင္ အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။ ပထမဦးဆံုး ႀကိဳတင္ေငြျဖည့္စနစ္(Prepaid Card)ျဖင့္ သံုးစြဲရသည့္ ဖုန္းလဲျဖစ္သည္။ ၎ဖုန္းအား ၇၃ ဖုန္းဟူ၍ လူသိမ်ားခဲ့ၿပီး မည္သူမဆို လြတ္လပ္စြာ ေလွ်ာက္ထားခြင့္ ရခဲ့သည္။
 ကမ္း႐ိုးတန္းဖုန္းေခၚ CDMA 450MHz - ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၌ စတင္ခ်ထားေပးခဲ့သည္။ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္၍ ခ်ထားေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး  ျပည္တြင္းရွိ ၿမိဳ႕ေပါင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ သံုးစြဲႏိုင္သည္။ သြင္းေစ်း က်ပ္ ၁၅ သိန္းေက်ာ္ ျဖစ္ၿပီး ၀၉ ၈၅၊ ၈၆၊ ၈၇ နံပါတ္မ်ားျဖင့္ စတင္သည္။ ဟန္းဆက္ျဖင့္ သံုးစြဲႏိုင္သည့္အျပင္ အထိုင္ဖုန္းျဖင့္လည္း သံုးစြဲႏိုင္ခဲ့သည္။ ၎ဖုန္း အမ်ိဳးအစားကဲ့သို႔ပင္ က်ပ္ ၅ သိန္းတန္ဖုန္းမ်ားအား ၂၀၁၀ခုႏွစ္တြင္ ေနျပည္ေတာ္၌ စတင္ခ်ထားေပးခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရန္ကုန္မႏၱေလးၿမိဳ႕မ်ားတြင္ပါ ခ်ထားေပးခဲ့သည္။၂၀၁၁ ခုႏွစ္၌နယ္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ပါ ထပ္မံခ်ထားေပးခဲ့ၿပီး လတ္တေလာကာလတြင္ ခ်ထားေပးမႈ ရပ္ဆိုင္းထားၿပီး ေနာက္တဖန္ ထပ္မံခ်ထားေပးမည့္အခါတြင္ က်ပ္၂ သိန္းျဖင့္ ခ်ထားေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
WCDMA - GSM မိုဘိုင္းဖုန္း အမ်ိဳးအစားပင္ျဖစ္ၿပီး 3G Network တြင္ အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္တြင္ စတင္ခ်ထားေပးခဲ့ၿပီး ဆက္သြယ္ေရးသို႔ သြင္းရသည့္ေစ်းမွာ က်ပ္၁၅သိန္းပင္ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္ကာလ၌ ျပင္ပေပါက္ေစ်း သိန္း၃၀ ၀န္းက်င္ထိ ေပါက္ခဲ့သည္။ ၄င္းဖုန္းမ်ားအား ၂၀၁၂ခုႏွစ္ဧၿပီလတြင္ က်ပ္၂၅၀၀၀ ျဖင့္ ထပ္မံခ်ထားေပးလ်က္ ရွိသည္။
http://www.weeklyeleven.com/index.php?option=com_content&view=article&id=13802:2012-05-27-04-35-21&catid=42:2009-11-10-07-36-59&Itemid=112