လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္လအတြင္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရးရာ ေကာ္မတီကို ေရာက္လာတဲ့တုိင္စာေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ဥပေဒေရးရာေကာ္မတီကို ေပးပို႔တဲ့တုိင္စာ တေထာင္ေက်ာ္ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
မမွန္ကန္တဲ့ တရားစီရင္မႈေတြကို စစ္ေဆးဖို႔အတြက္ လြန္ခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာလမွာ ကန္ပက္လက္ မဲဆႏၵနယ္က သူရဦးေအာင္ကို ဥကၠဌလုပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ဥပေဒေရးဆိုင္ရာေကာ္မတီကို ဖြဲ႔စည္းပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းေရးမွာ ေအာက္ပိုင္းက တရားရံုးေတြဟာ အဟန္႔အတားလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သူရဦးေအာင္ကို က ေျပာင္းပါတယ္။ ခိုင္းသလိုလုပ္တဲ့ တရားသူႀကီးေတြပဲလို႔ ဆုိပါတယ္။
မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး မဲဆႏၵနယ္အမွတ္ (၂) မွ ဦးေအာင္ၿငိမ္း ဥကၠ႒လုပ္တဲ့ ျပည္သူတိုင္ၾကားစာနဲ႔ အသနားခံစာဆုိင္ရာ ေကာ္မတီကို ၂၀၁၁ ၾသဂုတ္လမွာ ဖြဲ႔စည္းပါတယ္။
ဒီေကာ္မတီေတြမွာ လုပ္ႏိုင္စြမ္း ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္ဆိုတာ မသိရေသးပါဘူး။ တရားေရးဌာနကို ျပဳျပင္ဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတာကို အတိုက္အခံဘက္ကေရာ အစိုးရဘက္ကပါ ေထာက္ျပေနၾကပါတယ္။ အဂတိလိုက္စားၿပီး မတရားလုပ္တဲ့အမႈေတြမ်ားလြန္တဲ့အတြက္ အခုလို ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကို တုိင္စာေတြ ေပးပို႔ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အႏွစ္ (၄၀) ေက်ာ္ အက်င့္ပ်က္ခဲ့တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ အခ်ိန္ၾကာႏိုင္ပါတယ္။ စစ္ေကာင္စီက ၁၉၇၂ ၾသဂုတ္လမွာ ျပည္သူ႔တရားရံုးစနစ္ တည္ေထာင္ခ်ိန္ကစၿပီး ျမန္မာ့တရားစီရင္ေရးစနစ္ ယုိယြင္းပ်က္စီးတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဥပေဒနားမလည္တဲ့ မဆလပါတီဝင္တို႔ကို တရားသူႀကီးလုပ္ခိုင္းၿပီး စီရင္ဆံုးျဖတ္ခိုင္းတဲ့ က်င့္စဥ္ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ့္ တရားသူႀကီးဟာ အႀကံေပးအဆင့္ကို ေရာက္သြားပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး တရားရံုးေတြဟာ ပါတီေကာင္စီလက္ေအာက္ခံလို ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ လြတ္လပ္စြာစီရင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒအရဖြဲ႔တဲ့ ျပည္သူ႔တရားသူႀကီးေကာင္စီမွာ ေကာင္စီဝင္ (၅) ဦးရွိတဲ့အနက္ တဦးကသာ ဥပေဒပညာရွင္ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ဟာ ဖိႏိွပ္ေရးယႏၱရား ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးစ လက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္မႈ ျဖစ္ပြားေနခ်ိန္မွာ “လူသတ္သမား သခင္ႏုရဲ ႔ ဖက္ဆစ္အစိုးရ” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ျဖန္႔ေဝတာကို ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးဥပေဒအရ ဖမ္းဆီးပိုင္ခြင့္ မရွိဘူးလို႔ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာကို တရားဌာန လြတ္လပ္မႈအျဖစ္ ဥပေဒပညာရွင္ေတြ ကိုးကားၾကပါတယ္။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ ဗမာအစုိးရကို ေဝဖန္လို႔ ေထာင္အႏွစ္ (၆၀) ခ်လိုက္တဲ့ စီရင္ခ်က္ကိုေတာ့ တရားဥပေဒဆုိင္ရာဟာသအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ျပစ္မႈမက်ဴးလြန္သူကို ေသဒဏ္နဲ႔ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္မႈ၊ ႏိွပ္စက္ညႇဥ္းပမ္းၿပီးရယူထားတဲ့ ေျဖာင့္ခ်က္ကိုလက္ခံမႈစတဲ့ စီရင္ထံုးမ်ဳိးေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနဟာ အလြန္နာမည္ပ်က္ပါတယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္၊ ေရွ ႔ေန နဲ႔ တရားသူႀကီး စီးဝါးရိုက္၊ အႀကံအဖန္လုပ္ၿပီး ေငြရွာတာဟာ တရားရံုးရဲ ႔ လုပ္ေနက်အလုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားစီရင္ေရးက႑ သန္႔ရွင္းေရးအတြက္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈနဲ႔ အဂတိလိုက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ရာမွာ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈနဲ႔ အေရးယူမႈဆိုၿပီး အပိုင္းႏွစ္ပိုင္းခြဲ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းထြန္းဦးက ၂၀၁၁ စက္တင္ဘာလ (၂၃) ရက္ေန႔က အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ ေျပာပါတယ္။ ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္စြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႔ အဆင့္ဆင့္ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမွာျဖစ္ၿပီး တာဝန္မဲ့မႈ၊ အဂတိလိုက္စားမႈ နဲ႔ အက်င့္ပ်က္မႈေတြကို ေတြ႔ရွိရင္ က်ဴးလြန္သူကိုသာမကပဲ အနီးကပ္ႀကီးၾကပ္သူေတြကိုပါ အေရးယူမယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရဲ ႔ အႀကီးအကဲ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးေတြကို သမၼတက ခန္႔တာေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးဌာနဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနလက္ေအာက္ခံလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သံုးသပ္တာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။
အဂတိလိုက္စားတဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းရဲ ႔ ေဘးရန္က ျပည္သူလူထုကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ၁၉၄၈ မွာ အဂတိလိုက္စားမႈ ႏိွမ္ႏွင္းေရး အက္ဥပေဒကို ျပဌာန္းပါတယ္။
ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့ ဝန္ထမ္းကို ေထာင္ (၇) ႏွစ္အထိခ်ၿပီး သူရယူထားတဲ့ ဓနဥစၥာကို ႏုိင္ငံပိုင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြ က်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မႈကို ရာဇသတ္ႀကီးအရ စစ္ေဆးဖို႔အတြက္ အထူးတရားသူႀကီးကို သမၼတက ခန္႔အပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္မႈထမ္းက်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မႈကို လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေနြးတာမ်ဳိး မၾကားရေသးပါ။
တရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ တရားသူႀကီးေတြကို သမၼတ (သို႔မဟုတ္) လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက စြပ္စြဲျပစ္တင္ႏိုင္တယ္လို႔ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒက ဆိုပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ သံုးပံုႏွစ္ပံုက လက္ခံရင္ စြပ္စြဲျပစ္တင္ခံရတဲ့ တရားသူႀကိီးကို ျဖဳတ္ပစ္ႏိုင္ပါတယ္။
တိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္က တရားသူႀကီးေတြကို စြပ္စြဲျပစ္တင္အေရးယူမယ္ဆိုရင္လည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ သံုးပံုႏွစ္ပံုက ေထာက္ခံဖို႔ လိုပါတယ္။ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ တရားရံုးေတြေအာက္မွာ ခရိုင္နဲ႔ၿမိဳ ႔နယ္ တရားရံုးေတြ ရွိပါတယ္။ တရားလက္လြတ္ စီရင္ခ်က္ခ်တယ္လို႔ စြပ္စြဲထားတဲ့အမႈေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီး ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို ေရာက္ေနၿပီျဖစ္လို႔ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းၿပီး အေရးယူမယ္ဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔သာ ရွိပါေတာ့တယ္။
ဦးေအာင္ခင္ & မညိဳညိဳလြင္
VOA
http://www.voanews.com/burmese/news/news-analysis/news_analysis_07-14-2012-162474846.html
